Panamaskurðurinn

Panamaskurðurinn hefur verið mikið í fréttum síðustu vikur eftir að Donald Trump upplýsti heiminn um stórkallalegar fyrirætlanir sínar um að taka hann „til baka“ af Panama. Að hans mati var þetta ljómandi hugmynd af því að Bandaríkin jú byggðu hann og ættu hann þá tæknilega ennþá. Einmitt það. Sagan er reyndar aðeins flóknari en það og gríðarlegar fjárfestingar hafa til að mynda verið gerðar síðan Panama tók alfarið við skurðinum 1999 á grundvelli samninga sem gerðir voru 1977.

En það er ekki efni þessa pistils, heldur langar mig að deila þeirri mögnuðu upplifun sem ég fékk þegar ég skoðaði þetta stórkostlega mannvirki í vinnuferð til Panama í síðustu viku. Og það sem var stórbrotnast var að fræðast um söguna, verkfræðina á bakvið framkvæmdina, framsýnina, stórhugann og fyrirhyggjuna sem skurðurinn stendur fyrir.

Án þess að fara í þá sögu í smáatriðum þá segja menn að fyrstu hugmyndir um skurðinn hafi komið fram 1513. Framkvæmdir hófust þó ekki af alvöru fyrr en um 1880 og var skurðurinn svo vígður 1914. Hvernig mönnum tókst að hanna og byggja slíkt mannvirki á þeim tíma er algjörlega magnað. Verkfræðin sem þarna liggur að baki stenst enn tímans tönn og eru til að mynda hlerar sem opna og loka fyrir vatnið á milli hólfa enn þeir sömu og þegar skurðurinn var opnaður 1914. Verkfræði með engu interneti, bara með hugviti, bókum og góðum útreikningum.

Þarna sá ég litla báta, risaskip og allt þar á milli ferðast um skurðinn. Hólf opnast og lokast, tæmd og fyllt og skipin mjakast áfram í gegn. Það tekur um ellefu klukkutíma að fara í gegn og kostar dágóðar upphæðir, en á móti kemur að það sparast 21 dagur á siglingu, ótrúlegir fjármunir og eldsneytisnotkun með tilheyrandi mengun og umhverfisáhrifum.

Panamabúar eru mjög stoltir af skurðinum sínum og halda sögunni vel til haga. Hann er stór efnahagsleg stoð í hagkerfinu, sem og þeir ótal aðrir atvinnuvegir sem hann hefur byggt undir. Skurðurinn er mjög aðgengilegur ferðamönnum og er einn mest sótti ferðamannastaður landsins. Þetta minnti mig að því leyti til á Ísland, þar sem okkur hefur giftursamlega tekist að samræma sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda okkar með uppbyggingu í ferðaþjónustunni – Bláa lónið verandi skýrt dæmi. Þetta getur nefnilega allt farið svo ljómandi vel saman.

Þetta var algjörlega ógleymanleg heimsókn.