Áhættustigi breytt í Grindavík – nýir íbúar metnir í meiri hættu

Nýtt áhættumat vegna jarðhræringa á Reykjanesi hefur tekið gildi, dagsett 28. desember 2025. Í matinu er sérstaklega vakin athygli á stöðu íbúa sem nýlega eru fluttir í Grindavík, þekkja lítt til aðstæðna og hafa takmarkaðan skilning á hættu.

Áhættumatið er unnið af ÖRUGG verkfræðistofu ehf. fyrir framkvæmdanefnd vegna jarðhræringa í Grindavíkurbæ, sem fer með stjórn, skipulag og framkvæmd gerðar áhættumats í samvinnu við ríkislögreglustjóra. Framkvæmdanefndin hefur fjallað um matið og samþykkt útgáfu þess.

Auknar líkur á kvikugangi eða eldgosi við Svartsengi

Í samantekt áhættumatsins segir að Veðurstofa Íslands hafi lýst yfir auknum líkum á kvikugangi eða jafnvel nýju eldgosi þar sem kvika haldi áfram að safnast fyrir undir Svartsengi og kvikumagn hafi náð því magni sem fór úr kvikuhólfinu 16. júlí.

Ríkislögreglustjóri í samráði við lögreglustjórann á Suðurnesjum skilgreinir almannavarnarstig enn sem óvissustig, en bent er á að margir þættir hafi áhrif á áhættu á svæðinu.

„Ekki hægt að tryggja öryggi fólks á sprengjusvæði.“

Í matinu kemur fram að mikil hætta sé nú til staðar á mögulegu svæði gosopnunar, samkvæmt hættumati Veðurstofunnar, og að töluverð hætta teygi sig inn fyrir varnargarða Grindavíkur. Þá er varað við því að fólk hafi gengið að nýlegu hrauni eftir ýmsum leiðum sem geti verið varasamar.

Merkingar, leiðbeiningar og aðrar stýringar geti vissulega dregið úr áhættu að hluta, en óvissan um mögulega gosopnun auki hana „verulega“. Sérstaklega er tekið fram að ekki sé hægt að tryggja öryggi fólks á sprengjusvæðum og að tryggja þurfi virkar stýringar svo fólk haldi sig utan svæða sem teljast til mikillar hættu, auk þess sem flóttaleiðir þurfi að vera öruggar.

Ferðaþjónustufyrirtæki eru jafnframt minnt á ábyrgð sína á að upplýsa og skýra út þá áhættu sem er til staðar fyrir fólk á þeirra vegum.

Sólarhringsvakt hjá slökkviliði frá 1. nóvember

Fram kemur að frá 1. nóvember hafi verið sólarhringsvakt hjá slökkviliði Grindavíkur. Slökkviliðið sinni eftirliti í bænum og horfi m.a. til viðveru í bænum, ástands flóttaleiða, umferðar, ástands girðinga og mannaferða um afgirt svæði.

Síðasta ítarlega úttekt á sprungum var gerð 18. júlí og benti hún ekki til þess að markverð hreyfing hafi orðið í bænum eftir síðustu jarðskjálfta. Í áhættumatinu er þó áréttað að mikilvægt sé að góðar upplýsingar og merkingar séu til staðar, sérstaklega með tilliti til ferðafólks, svo fólk fari ekki inn á sprengjusvæði eða inn á svæði þar sem vitað er af sprungum.

Breyting hefur orðið á áhættustigum í Grindavík frá síðasta útgefna áhættumati. Þar eru nefnd atriði á borð við viðbragðsgetu á mismunandi tímum sólarhrings og vöktunargetu miðað við veðuraðstæður.

Samkvæmt matinu er í Grindavík metin miðlungs áhætta fyrir viðbragðsaðila, ráðgjafa og verktaka, fyrirtæki og almenna íbúa – bæði að degi til og að nóttu. Fyrir ytri aðila og ferðamenn er áhættan miðlungs á daginn en há að nóttu til.

Sérstök áhersla er lögð á að áhættan fyrir nýja íbúa og fólk í viðkvæmri stöðu sé há, bæði að degi til og að nóttu til. Áhættustigið sé lægra fyrir almenna íbúa, fyrirtæki og viðbragðsaðila þar sem þeir hafi gjarnan meiri þekkingu á aðstæðum og reynslu af rýmingu, auk betra aðgengis að upplýsingum og björgum.

Svartsengi óbreytt: miðlungs áhætta fyrir alla hópa

Í Svartsengi er áhættan sögð óbreytt og metin miðlungs fyrir alla hópa. Þá er bent á að lykilaðilar í ferðaþjónustu á Svartsengissvæðinu gegni mikilvægu hlutverki við að tryggja öryggi stórs hóps á svæðinu, sem geti haft áhrif til lækkunar áhættu á viðkomandi stöðum.

Áhættumatið gildir þar til nýtt áhættumat verður gefið út.

Sækja áhættumatið.