ÁVARP FLUTT Á TUTTUGU ÁRA VÍGSLUAFMÆLI YTRI-NJARÐVÍKURKIRKJU
Góðir áheyrendur, gleðilegt sumar og til hamingju með 20 ára vígsluafmæli Ytri-Njarðvíkurkirkju. Ég ætla ekki að halda ykkur í gíslingu en sumt verður blátt áfram að segja. Páll postuli stofnaði og hlúði að söfnuðum og skrifaði um siðferðileg álitaefni fyrst og fremst fyrir þá. Skrif hans svöruðu þörfum og aðstæðum safnaða sem hann sótti heim og ritaði bréf sín til. Það er umhugsunarvert hvers vegna söfnuðir skipuðu svo háan sess hjá Páli postula. Söfnuðirnir voru í hans huga staðir þar sem trúarleg og siðferðileg hugsun og mótun á sér stað. Siðfræði Páls sprettur af þeirri sýn hans að kirkjan (ekklesia) sé það fólk sem sem kallað er saman og öðlast kraft andans til þess að iðka trú sína og taka trúarlegar og siðferðilega ákvarðanir í nafni Jesú Krists og hafa þannig áhrif á samfélagið og heiminn. Söfnuðir hafa í aldanna rás reist tjaldbúðir og byggt nýjar kirkjur, „svo mennirnir leiti Drottins", eins og segir í 15. kafla Postulasögunnar. Einstaklingurinn er kallaður fram fyrir Guð í söfnuðinum, þar sem hann þiggur frelsi fyrirgefningarinnar og sú trú er vakin sem starfar í kærleika. Söfnuðirnir verða þannig staðir andsvars og ábyrgðar, ábyrgðar gagnvart Guði, gagnvart náunganum og sköpuninni allri, - náttúrunni og lífríkinu. Annar Páll, sr. Páll Þórðarson, sem þjónaði Ytri-Njarðvíkursöfnuði, áður en Ytri-Njarðvíkurkirkja var vígð, flutti eitt sinn ávarp vegna kirkjubyggingarinnar, þar sem hann áréttar þennan safnaðarskilning nafna síns og segir á þessa leið: „Mig langar aðeins til þess að minnast á kirkjubygginguna okkar hér í Ytri-Njarðvík. Eins og þið hafið séð, hefur framkvæmdum miðað allvel í sumar. Við vorum svo heppin að fá góða smiði til verksins, hreina snillinga. En er það ekki tímaskekkja og almennur misskilningur að byggja kirkju á ofanverðri 20. öld? Væri þeim fjármunum ekki betur varið til einhvers annars? Ekki endilega. Kirkjan okkar á ekki að vera skrauthýsi, milljóna fyrirbæri sem notað er einu sinni í viku eða svo. Kirkjan á að vera staðurinn, þar sem við finnum að við erum öll bræður og systur, staðurinn þar sem krafan um elsku til Guðs og náungans situr í fyrirrúmi. Kirkjan á að vera staðurinn, þar sem dýpstu tilfinningar gleði og sorgar eiga að fá eðlilega útrás. Ef ég mætti velja þessari kirkjubyggingu yfirskrift, þá held ég að hún sé þessi: „Elskaðu Guð og náunga þinn". Ef það kemst til skila, ef það virkar, þá er kirkjubygging á tækniöld hið allra besta mál. Njarðvíkingar! Sýnum samstöðu um lokaátak byggingarinnar". Þessi áskorun sr. Páls Þórðarsonar gekk eftir og tvöfalda kærleiksboðorðið er ritað á prédikunarstólinn í kirkjunni. Þar geta menn hugleitt það og tileinkað sér. Hann gerði sér grein fyrir að það sem skiptir máli er að kirkjubygging hýsi lifandi og kærleiksríkan söfnuð. En honum auðnaðist ekki að þjóna söfnuði sínum í þessu veglega guðshúsi, þar sem hann lést haustið 1978, langt um aldur fram. Ég vil nota þetta tækifæri og minnist hans með virðingu og þökk. - Hann var kröftugur og kærleiksríkur brautryðjandi, sem rétt eins og postulinn vildi með Guðs hjálp móta þann söfnuð sem starfaði í kærleika og átti sinn þátt í að það gekk eftir. Aðrir mætir prestar og annað starfsfólk Ytri-Njarðvíkurkirkju hefur síðan gengið inn í erfiði hans. Eins og þið heyrið á ávarpinu var sr. Páll Þórðarson einlægur og persónulegur í málflutningi sínum og hann sló oft á létta strengi. Ég fékk alla brandara sem gengu innan kirkjunnar beint í æð frá honum og ég má til með að segja ykkur einn þeirra, þar sem dr. Sigurbjörn Einarsson, biskup, er með okkur hér í dag og er á sinn hátt til frásagnar um hann. Eins og sum ykkar vitið þá voru sr. Gunnar Björnsson, sóknarprestur á Flateyri og sr. Páll Þórðarson afar góðir vinir og eitt er víst að sr. Gunnar saknar nú vinar í stað í þeim hremmingum sem hann stendur nú í, eftir að byssuleyfi var gefið út á embættismenn á Íslandi. Reyndar finnst mér með ólíkindum hvað fólki er farið að líðast átölulaust í þeim efnum. En nóg um það. Sr. Páll og sr. Gunnar töluðu oft og lengi saman og voru báðir góðar eftirhermur og höfðu náð góðum tökum á sr. Sigurbirni og ég get staðfest að það grín var allt græskulaust gaman. Svo var það eitt sinn að sr. Sigurbjörn hringir vestur til að hafa tal af sr. Gunnari, sem þá sat á Bolungarvík. Þegar hann svarar heldur hann að vinur sinn sr. Páll sé að herma eftir biskupi í símanum og fer samstundis að gantast og herma eftir sr. Sigurbirni á móti, eins og þeir gárungarnir áttu til með að gera þegar vel lá á þeim. Það segir ekki meira af því samtali en hitt get ég borið vitni um að það fór mikill páskahlátur um kirkjuna, risus pascalis, þessi guðlega blessun sem kímnin er og fær okkur öll til þess að taka okkur ekki of hátíðlega. Mér var nýverið gefin eða ánöfnuð mynd, sem ég hef reyndar ekki séð enn þá, þar hún hefur ekki borist mér í hendur. En mér er tjáð að þar séum við Páll á ferðalagi með fermingarhópana okkar og horfum í sitt hvort áttina á myndinni. Það er skiljanlegt af ýmsum ástæðum t.d. í ljósi þeirra hverfaátaka sem jafnan eiga sér stað í körfuboltanum í Reykjanesbæ. Í dag eru átök um sjálfan Íslandsmeistaratitilinn á vígsludegi Ytri-Njarðvíkurkirkju og nánast beðið fyrir leiknum á öllum kirkjum í Reykjanesbæ. Í þessu sambandi kemur í hugann að sr. Þorvaldur Karl, eftirmaður sr. Páls, ól hér upp dóttur sína og afleiðingin lét ekki á sér standa: Hún er nú orðin Íslandsmeistari í körfubolta með KR. Það er því ástæða til þess nú að flytja hér lof um þennan leik, sem heillað hefur Reyknesinga svo mjög og það er til merkis um gott samband kirkju og samfélags að þjónandi prestar í Keflavík og Njarðvík hvetja að sjálfsögðu sitt lið til dáða, en ég hef grun um að við sr. Sigfús séum ekki hálfdrættingar við sr. Baldur Rafn í þeim efnum, ef marka má af þeim myndum sem ég sá af honum í sjónvarpinu um daginn og hann var næstum búinn að setja „áfram Njarðvík", undir messutilkynninguna. Að lokum þetta: Formlegheitin vöfðust ekki fyrir sr. Páli Þórðarsyni. Ég hygg að fáir prestar hafa náð því að slá á létta strengi í bæn eins og hann gerði stundum. Í morgunbæn sem hann flutti í útvarpi á sínum tíma biður hann út frá orðum Jesú: „Safnið yður ekki fjársjóðum á jörðu, þar sem mölur og ryð eyðir og þar sem þjófar brjótast inn og stela, en safnið yður fjársjóðum á himni, þar sem hvorki eyðir mölur né ryð og þar sem þjófar brjótast ekki inn og stela, því þar sem fjársjóður þinn er, þar mun og hjarta þitt vera". Við skulum gera þessa bæn að okkar um leið og við blessum minningu sr. Páls Þórðarsonar, þökkum þá trú sem starfar í kærleika í Ytri-Njarðvík og gleðjumst yfir veglegri kirkjubyggingu, sem táknar hvort tveggja í senn skip, sem er á siglingu í ólgusjóum lífsins, með Jesú í stafni, og biðjandi hendur. Þegar sr. Páll Þórðarson féll frá fengum við að reyna hvernig Guð lægði öldur sorgar og missis, - þá sem ávallt. Það voru erfiðir tímar, eins og hún Guðrún mín Gísladóttir veit best allra, en við lærðum mikið um Guð. Bæn sr. Páls sem við skulum gera að okkar, er svona: „Góði Guð. Okkur þykir ákaflega vænt um hluti,- bílinn okkar, hjólhýsið og nýju myndavélina. Við erum alltaf að kaupa eitthvað, við keppumst við að eignast nýja hluti, eitt í dag og annað á morgun. En það er eins og við séum aldrei fyllilega ánægð. Engu líkara en að við séum að fylla eitthvað tómarúm í lífi okkar. Góði Guð. Hjálpa okkur til þess að kunna að meta það sem skiptir máli: Vináttu, ást, börnin okkar, já alla þá sem okkur þykir vænt um. Við viljum vera góð og sönn. En okkur tekst það oft hrapalega illa. Þú veist að við ætluðum að heimsækja afa og ömmu í gær, þú veist að við ætluðum að heimsækja hana frænku á sjúkrahúsið, við tölum nú ekki um hann Jón á Elliheimlið. Það eru víst 5 ár síðan við höfum heimsótt hann. Já, faðir, það er svo margt sem við ætluðum að gera, - svo margt sem við höfum ekki komið í verk ennþá. Gef okkur, Drottinn, opinn hug og heiðarleika til þess að vega það og meta, já strax í dag, hvað það er í lífinu sem skiptir mestu máli. Lát okkur elska og virða alla sköpun þína, menn og málleysingja, já, allt það sem við berum ábyrgð á. -Amen". Ég þakka áheyrnina. Ólafur Oddur Jónsson.
