Endurreisum mannréttindi aldraðra Íslendinga

Við jafnaðarmenn ætlum að setja velferð aldraðra í öndvegi í nýrri ríkisstjórn eftir næstu kosningar. Það er tími til kominn að endurreisa mannréttindi aldraðra Íslendinga eftir tólf ára valdatímabil stjórnmálaflokka sem hafa látið málefni aldraðra reka á reiðanum.

Staða mála er talandi dæmi um lítilsvirðandi framkomu við þennan ört vaxandi þjóðfélagshóp, sem á skilið að njóta alls hins besta á ævikvöldinu. Fólk sem hefur skilað ævistarfi sínu til samfélagsins og á nú að uppskera þakklæti yngri kynslóða fyrir að hafa byggt upp samfélagið með góðum kjörum og fyrsta flokks aðbúnaði, þakklæti og virðingu fyrir einstakt ævistarf.

Við eigum að tryggja öruggt ævikvöld við besta hugsanlega aðbúnað. Og það ætlum við jafnaðarmenn að gera.

En erum við góð við gamla fólkið? Það er stóra spurningin og svarið við henni segir meira en flest annað um það hvernig samfélag við erum.

Sú undiralda reiði og beiskju eldri borgara bendir ekki til að svarið sé jákvætt. Hér eru á ferðinni fólk sem hingað til hefur að jafnaði látið lítið fyrir sér fara en er nú nóg boðið. Nú vill það helst gera uppreisn og ræðir um sérstakt framboð til að vinna að sínum málum. Er að undra að undir kraumi? Tökum dæmi. Öldruð hjón, sem hafa búið í sambúð í áratugi en þurfa nú á þjónustu og hjúkrun að halda eru flutt á dvalarheimili, þar sem þau eru aðskilin í sitthvoru herberginu. Annað aldrað fólk verður að upplifa það að búa innan á öðru og ókunnugu fólki, á tvíbýli eða fjórbýli.

Við Íslendingar siglum hratt frá norræna módelinu til þess ameríska. Þetta er afleit þróun. Henni ætlum við jafnaðarmenn að snúa við.

Annað dæmi um þá afleitu þróun sem átt hefur sér stað í tíð hægri flokkanna. hilÁður fyrr voru skattleysimörk miðuð við launavísitölu. Ef þeirri reglu hefði verið beitt áfram, væru skattleysimörkin kr. 136 þús í stað þess að vera 90 þús kr á mánuði við næstu álagningu. Lífeyrir og tekjutrygging, fyrir þá einhleypa nemur um 125 þús kr. meðan framfærsla lífeyrisþega er rúmar tvö hundruð þúsund krónur á mánuði. Það eru tölur frá Hagstofu Íslands.

Ranglætið er síðan fullkomnað með því að leggja mismunandi skatta á eldri borgara, eftir því hvort þeir fá lífeyrisgreiðslur eða hafa tekjur af fjármagnseign. Auðvitað á að skatta slíkar tekjur jafnt.

Skilningsleysið á högum aldraðra er okkur öllum til vansæmdar. Þessu verður að breyta.

Og hver er staðan í húsnæðismálum elsta hópsins? Nú bíða 400 aldraðir í brýnni þörf eftir dvöl á hjúkrunarheimili og enn fleiri í þörf og hátt í 1000 manns búa þar enn í þvingaðri samvist við ókunnuga, í fjölbýli, oft tveir, þrír og jafnvel fleiri saman í herbergi.

Þessi vandi væri t.d. ekki til staðar ef Framkvæmdasjóður aldraðra hefði staðið undir nafni og skilað sér í uppbyggingu en aðeins rúmur helmingur fjárins úr sjóðnum hefur skilað sér í nýbyggingar og endurbætur á undanförnum einum og hálfum áratug.

Við jafnaðarmenn munum leggja áherslu á að lífeyrir dugi fyrir framfærslu, en kjör aldraðra hafa dregist aftur úr í góðærinu, frítekjumark lífeyrisþega verði hækkað verulega og það taki jafnt til atvinnu- og lífeyristekna, skattar á lífeyristekjur lækki í 10% og að skattleysismörk verði hækkuð í samræmi við launabreytingar.

Hefjum virðingu, kjör og mannréttindi aldraðra til vegs og virðingar. Það er stærsta baráttumál okkar jafnaðarmanna í komandi kosningum og í nýrri ríkisstjórn í vor.

Björgvin G. Sigurðsson, þingmaður Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi.