Miðvikudagur 19. janúar 2000 kl. 18:35
STÓRAUKIN AFKÖST OG LÍTIL BRÆÐSLULYKT
Miklar framkvæmdir hjá Samherja hf. Fiskimjöli og Lýsi í Grindavík.Verksmiðja Fiskimjöls og Lýsis var reist árið 1947 en sameinaðist Samherja í byrjun árs 1997. Síðan þá hefur fyrirtækið lagt út um 100 millj. kr. á ári í endurbætur á verksmiðjunni, því stjórnendur þess hafa lagt mikla áherslu á að fjárfesta í bestu fáanlegu tækjum og tólum til að auka afköstin og draga úr lykt frá verksmiðjunni. Hafnarframkvæmdirnar í sumar hafa gríðarlega mikið að segja fyrir fyrirtækið að sögn Óskars Ævarssonar rekstrarstjóra og hann segist eiga von á auknu magni inn í verksmiðjuna í kjölfarið. Markaðir fyrir mjöl og lýsi hrundu Veltan hjá fyrirtækinu hefur verið 1000-1100 milljónir síðustu árin en Óskar segir að árið 1999 hafi verið dapurt í bræðslunni. „Markaðirnir fyrir mjöl og lýsi hrundu fyrripart ársins og loðnuveiðin brást algerlega í sumar. Mjölið hefur hækkað aðeins í verði í haust en lýsið stendur í stað. Þegar afurðaverðið hrynur svona þá hefur það víða áhrif, bæjarfélagið fær minna í sinn hlut í formi aflagjalda. Það hefur einnig bein áhrif á laun sjómannanna og þar með útsvar til bæjarins“, segir Óskar. Loðnuveiðin brást í sumar „Við höfum verið að taka á móti 60-80 þúsund tonnum í verksmiðjuna á ári. Eftir síðustu vetrarvertíð vorum við búnir að taka á móti 45 þúsund tonnum þannig að það stefndi í metár.“ Óskar sagði loðnuveiðin hafa brugðist algerlega í sumar en að þeir hefðu fengið töluvert af síld í haust sem hefði bætt loðnumissinn að einhverju leiti. Í frystihúsinu fer fram frysting á loðnu og loðnuhrognum fyrir Japansmarkað og á síðustu vertíð fóru 950 tonn af loðnuhrognum í frystingu. Að jafnaði eru um 20 starfsmenn í kringum landvinnsluna og um 10-15 sjómenn frá Grindavík á skipum sem fyrirtækið gerir út. „Við bætum við um 30 manns yfir vetrarvertíðina í loðnu og hrognafrystinguna, en vertíðin stendur yfir frá febrúar og fram í mars“, segir Óskar. Betri nýting á hráefni „Við höfum verið með stanslausar endurbætur síðan Samherji kom inní reksturinn 1997. Við byrjuðum á að koma fyrir nýjum eimingartækjum, en með þeim næst mun betri nýting úr hráefninu. Tækin eru notuð til að eima vatn úr soðinu af loðnunni en í því eru þurrefni sem við nýtum. Þetta er ódýrasta aðferðin við eimingu á soði. Áður fór soðið að hluta til í sjóinn. Á síðasta ári keyptum við nýja pressu og sjóðara til að auka afköstin enn frekar“, segir Óskar og bætir við að aukin afköst skapi mikla hagkvæmni. „Afköstin hafa aukist um 400 tonn á sólarhring. Við vorum með um 600 tonnum á sólarhring áður en við fengum nýju tækin. Nýtingin á hráefninu er líka orðin allt önnur, það fer ekkert frá okkur óunnið. Hvert prósentubrot sem hægt er að bæta nýtinguna eru miklir peningar.“ Senda lyktina til Keflavíkur Bræðslulyktin hefur verið vandamál hingað til, en fyrirtækið hefur brugðist við því m.a. með því að setja upp lyktareiðandi kerfi. Kerfið byggir á því að allri gufu sem kemur frá suðu hráefnisins er safnað saman og er brennd í olíukötlum. „Við erum að láta reisa hráefnistanka en áður voru hráefnisgeymslur og þrær opnar og því barst lyktin öll út í umhverfið. Lyktin kom samt aðallega frá gufunni sem kemur frá suðunni. Það vandamál verður fljótlega úr sögunni því við erum einnig að láta reisa 35 metra háan skorstein sem er ætlað að lyfta lyktinni yfir byggðina í Grindavík og senda hana til Keflavíkur“, segir Óskar dularfullur á svip. Óskar segir það þó vera fyrst og fremst gæði hráefnisins sem skipta máli varðandi lyktina frá verksmiðjunum. „ En oft getur verið erfitt að ráða við það t.d. þegar veiðar ganga illa og skipin eru marga daga að fá afla, eða yfir sumarið þegar loðnan er sem viðkvæmust og skipin þurfa að sigla langa leið í land. Ekki er hægt að neita að taka á móti skemmdu hráefni, eða láta skipin henda því í sjóinn aftur, það er bannað“, segir Óskar. Hafnarframkvæmdir hafa mikið að segja Óskar segir það ekki hafa verið sjálfgefið að Samherji yrði í Grindavík til frambúðar. „Þegar Samherjamenn komu til Grindavíkur1997 var það alltaf stór spurning hvað yrði gert í hafnarmálunum. Þess vegna voru menn tregir til að setja stórfé í fyrirtækið því þeir sáu ekki framá hvenær yrði hægt að nýta fjárfestingarnar að fullu. Það var ekki fyrr en á þessu ári sem að skipin okkar komust hingað með góðu móti, eftir að höfnin opnaðist fyrir stærri skip drekkhlaðin. Þetta hefur gríðarlega mikið að segja bæði fyrir fyrirtækið okkar og ekki síst höfnina. Ég gat aldrei boðið í skip sem voru að sigla hérna hjá eða fengið skipti við aðrar verksmiðjur þegar þannig stóð á, eins og stundum er gert. Það vildu engin önnur skip en skipin okkar koma hérna inn. Ég vonast til að þessar breytingar hafi það í för með sér að við getum tekið mun meira magn í gegn en áður“, sagði Óskar að lokum.
