Sandgerðingar vilja varnarakademíu NATO-ríkjanna á Keflavíkurflugvöll

Í tilefni af brottför Varnarliðsins og þeirri umræðu sem nú er uppi um framtíðarskipan á nýtingu varnarsvæðisins og þeim mannvirkjum sem ríkið tekur nú við af varnarliðinu, vill atvinnumálaráð Sandgerðisbæjar, sem kom saman til fundar þann 12. Október sl., koma eftirfarandi atriðum og tillögum á framfæri við Bæjarstjórn Sandgerðisbæjar:

Atvinnumálaráð telur mjög mikið hagsmunamál fyrir Sandgerðisbæ, sem og önnur sveitarfélög á Suðurnesjum hvernig staðið verður að úrvinnslu þessara mála og því verður að teljast eðlileg krafa að a.m.k. sveitarfélögin Sandgerðisbær, Sveitarfélagið Garður og Reykjanesbær eigi öll beina aðild að þeirri vinnu sem framundan er um ákvarðanatöku á framtíðarnýtingu þeirra mannvirkja og svæðis sem varnarliðið hefur skilað til ríkisins.

Ef stjórnvöld virða ekki kröfu um aðild framangreindra sveitarfélaga að úrvinnslu mála, leggur atvinnumálaráð til að öll sveitarfélögin á Suðurnesjum hafi samvinnu um skipan vinnuhóps þar sem öll sveitarfélögin eigi aðild. Verkefni vinnuhópsins verði að standa vörð um hagsmuni svæðisins og meta öll áhrif sem tillögur um framtíðarnýtingu þess kann að hafa á sveitarfélögin, fyrirtækja- og fasteignaeigendur og alla íbúa svæðisins.

Því landi sem tilheyrt hefur varnarsvæðinu og nú er skilað er um 64% innan bæjarmarka Sandgerðis. Gera verður ráð fyrir að allt varnarsvæðið eða mikill hluti þess verði nú borgaralegt svæði og í því fellst mikil breyting. Atvinnumálaráð telur nausynlegt að Sandgerðisbær móti nákvæma stefnu um þau sjónarmið sem bæjarfélagið vill standa fyrir í þessu máli öllu.

Atvinnumálaráð telur eðlilegt að hvert sveitarfélag hafi forystu um framgang mála, hvert innan sinna bæjarmarka (eins og gerist alls staðar á landinu í eðlilegu umhverfi). Innan bæjarmarka Sandgerðisbæjar eru m.a. flugstöð Leifs Eiríkssonar og svæðið þar í kring sem er í dag stærsta atvinnusvæði Sandgerðisbæjar. Einnig er lang stærstur hluti flugbrauta alþjóðaflugvallarins ásamt nokkrum byggingum frá varnarliðinu innan bæjarmarkanna.

Atvinnumálaráð telur nauðsynlegt að bæjarstjórn og skipulagsyfirvöld í Sandgerði hafi frumkvæði að því að hefja viðræður við utanríkisráðuneyti, samgönguyfirvöld, flugvallarstjóra Keflavíkurflugvallar og aðra þá sem hlut eiga að máli um núgildandi skipulag flugvallarsvæðisins frá árinu 1995, sem gert var að frumkvæði skipulagsnefndar varnarsvæða, sem væntanlega og eðlilega verður lögð niður. Í því sambandi telur ráðið nauðsynlegt að koma sem fyrst á fundum með þessum aðilum þar sem öll mál verði yfirfarin og skilgreind og áhersla lögð á trúnað og farsælt samstarf til framtíðar.

Þegar litið er til framtíðar er það mat atvinnumálaráðs að hagsmunir Sandgerðisbæjar sem og allra sveitarfélaganna á Suðurnesjum og íbúa þeirra, sé að samhliða öflugri og framsækinni starfsemi alþjóðaflugvallarins með þeirri hátæknistarfsemi sem honum fylgir,  geti risið kraftmikil, fjölbreytileg og víðtæk atvinnustarfsemi í enn ríkara mæli en þegar er til staðar. Atvinnumálaráð lítur svo á að til grundvallar því að vel takist til verði að byggja upp gott trúnaðartraust, skilning og náið samstarf milli allra aðila sem hlut eiga að máli.

Atvinnumálaráð telur nauðsynlegt að fá betri útskýringar á atriðum  sem fram komu í ræðu Árna Sigfússonar bæjarstjórar Reykjanesbæjar á aðalfundi SSS hinn 9. september s.l..
Meðal annars er haft eftir Árna: „Að nauðsynlegt sé að stofna félag eða samtök um stærra svæði en hvert sveitarfélag fyrir sig. Tæpast sé hægt að taka út einstaka hluta innan þessa heildarsvæðis sem varnarliðið hefur haft til umráða þegar uppbygging hefst. Líta verði á svæðið sem eina heild með nýtingu og framtíðaruppbyggingu fyrir augum. Nauðsynlegt væri að stofna til slíks félags á viðskiptalegum grunni og að samstaða verði að nást með sveitarfélögum á svæðinu“.
Einnig er haft eftir Árna: „Við getum ekki deilt um staðsetningar mannvirkja innan bæjarmarka eða að menn séu að deila um fasteignagjöld. Við verðum að komast fram úr þeirri umræðu hvort sem sveitarfélögin heita Reykjanesbær, Sandgerðisbær, Sveitarfélagið Garður, Grindavíkurbær eða Sveitarfélagið Vogar“.

Vegna hugmynda sem komið hafa fram opinberlega frá ýmsum aðilum, m.a. Árna Sigfússyni bæjarstjóra og Michael Corgan, prófessor í alþjóðastjórnmálum við Boston-háskóla, um að eignir varnarliðsins verði notaðar undir menntasetur, vill atvinnumálaráð ítreka eftirfarandi hugmynd sem kom fram í ályktun ráðsins hinn 7. september s.l.:

Atvinnumálaráð Sandgerðisbæjar beinir því til íslenskra stjórnvalda og þeirra sem málið varðar, að innan varnarsvæðisins, í samvinnu við Atlantshafsbandalagið og aðildaþjóðir þess verði unnið að uppbyggingu og starfrækslu mennta- og þjálfunarstöðvar fyrir þjóðfélagslegar varnir og gæslu af ýmsu tagi.

Í þessu sambandi mætti hugsa sér kennslu og þjálfun vegna friðargæslustarfa, vegna hryðjuverkavarna, fyrir sérsveitir vegna löggæslustarfa af ýmsu tagi, fyrir tollgæslu vegna baráttu við vopna- og fíkniefnasmygl, fyrir björgunarsveitir og landhelgisgæslulið aðildarþjóðanna, o.fl. sem tengist framangreindum málum. Ýmsar fleiri hugmyndir um samvinnu NATO ríkjanna á þessu sviði mætti þróa.

Atvinnumálaráð Sandgerðisbæjar telur að varnarakademía NATO ríkjanna, staðsett á Íslandi, gæti leyst að hluta varnir íslensku þjóðarinnar til framtíðar litið. Einnig telur ráðið að starfsemi af þessu tagi muni skapa fjölmörg ný störf.

Ástæða þess að atvinnumálaráð vitnar í orð Michael Corgan er að hann hefur sérhæft sig í íslenskum stjórn- og varnarmálum og er einn fremsti sérfræðingur Norður-Ameríku í sögu samskipta Íslands og Bandaríkjanna á sviði öryggismála.

Michael sagði í samtali við Sjónvarpið hinn 26. september s.l. að Íslendingar hefðu ekki grundvallað mál sitt á varnarþörfum landsins og því þurfi þeir að gera grein fyrir því hverjar þarfirnar séu í öryggismálum landsins innan NATO því ógnin sem að landinu stafar hefur breyst og sömuleiðis samstarfið innan NATO. Michael var spurður um hver hans skoðun væri, hvort við værum betur komin í samstarfi við Bandaríkjamenn með varnir okkar eða ættum við að leita annað. Hann sagði hvort tveggja eiga við, Íslendingar þyrftu að velta fyrir sér öllum kostum eins og hvað þeir geta sótt til Bandaríkjanna og einnig ættu Íslendingar að horfa til Evrópusambandsins og Norðurlandanna um öryggissamstarf. Michael sagðist aðspurður hafa sett fram hugmyndir um hvernig Íslendingar geti notað þessa yfirgefnu herstöð og telur að þarna geti risið prýðilegt háskólasamfélag þar sem ýmsar menntastofnanir geti þrifist, eins og háskóli, menntaskóli, ráðstefnumiðstöð o.fl. því öll aðstaða væri þarna fyrir hendi og biði þess að Íslendingar tækju það í notkun.

Þetta var samþykkt samhljóða á fundi atvinnumálaráðs.

Mynd: Ellert Grétarsson