Gæsluvarðhaldsúrskurður staðfestur
Gæsluvarðhaldsúrskurður staðfestur
Varnaliðsmaðurinn sem hefur játað að hafa stungið mann í Hafnarstræti í byrjun júní skal sitja í gæsluvarðhaldi til 3. september næstkomandi. Hæstiréttur staðfesti þetta í dag. Markús Sigurbjörnsson, Haraldur Henrysson og Ingibjörg Benediktsdóttir kváðu upp dóminn. Þetta kom fram í fréttum Rúv. Ávörðun um hvort láta skuli af hendi lögsögu íslenska ríkisins yfir manninum er sögð þáttur í meðferð ákæruvalds og ríkissaksóknari talinn bær til að taka slíka ákvörðun. Maðurinn hefur játað að hafa stungið mann sem hann þekkti ekki nokkrum sinnum með hnífi en segir það hafa verið neyðarvörn.
Kröfu um áframhaldandi gæsluvarðhald hafði verið mótmælt þar sem bandarísk yfirvöld færu með lögsögu málsins og vísað í viðbótarákvæði varnarsamnings, þar segi að bandarísk hervöld hafi forrétt að lögsögu þegar brot beinist að eignum Bandaríkjanna eða fólki í herliðinu eða því tengdur. Íslensk stjórnvöld hafi forrétt til lögsögu í öllum málum vegna annarra brota. Stjórnvöld skuli taka til vinsamlegrar athugunar beiðni stjórnvalda hins ríkisins um að horfið sé frá lögsögu þegar síðarnefndu telja það mjög miklu skipta. Varnarliðið bað um þetta 4. júní í bréfi til utanríkisráðuneytis. mælti með því að fallist yrði á það en ríkissaksóknari taldi að ekki væri efni til þess að hverfa frá lögsögu.
Í dómi Hæstaréttar segir að ekki sé tilgreint sérstaklega hvaða íslensk stjórnvöld séu bær til að taka ákvörðun um að hverfa frá lögsögu íslenska ríkisins yfir manni í herliði Bandaríkjanna vegna ætlaðrar refsiverðar háttsemi hans. Eðli máls samkvæmt sé slík ákvörðun þáttur í meðferð ákæruvalds og ríkissaksóknari sé æðsti handhafi þess. Reglugerð um Stjórnarráð Íslands þar sem utanríkisráðherra séu falin mál varðandi framkvæmd varnarsamningsins geti að engu leyti fært í hans hendur einstaka þætti ákæruvalds sem ríkissaksóknara sé falin með lögum. Og ákvæði um yfirstjórn mála á varnarsvæðinu skipti ekki máli þar sem brotið var ekki framið á landsvæði sem Bandaríkjaher hafi fengið til afnota.
Ennfremur segir að ríkissaksóknari hafi í verki áréttað með útgáfu kæru að íslenska ríkið fari með lögsögu yfir varnaraðila. Ríkissaksóknari sé bær að gildandi lögum til að taka ákvörðun um að láta ekki eftir lögsögu og afstaða annarra íslenskra stjórnvalda til hennar geti engu breytt.
Þó að Hæstiréttur hafi staðfest gæsluvarðhald yfir varnarliðsmanninum til 3. september hefur fréttastofan Útvarps heimildir fyrir því að maðurinn gangi laus og sitji ekki í fangelsi. Hann stundar sína vinnu og býr heima hjá sér. Ranglega hefur verið sagt að hann hafi verið herlögreglumaður en það rétta er að hann hefur eftirlit með ýmsum öryggistækjum á Vellinum. Samkvæmt heimildum fréttastofu er maðurinn frjáls ferða sinna innan vallarins. Honum er einungis bannað að fara út fyrir vallargirðinguna.
Þessar upplýsingar koma Braga Steinarssyni vararíkissaksóknara í opna skjöld og mjög á óvart. Hann segir að ef þetta séu réttar upplýsingar gangi þetta þvert á samkomulagið sem gert var milli íslenskra stjórnvalda og varnarliðsins þegar ákveðið var að flytja manninn úr íslensku fangelsi yfir í bandarískt fangelsi á Keflavíkurflugvelli. Bragi segir að samkvæmt samkomulaginu eigi maðurinn að sitja í fangageymslu. Rúv greinir fá þessu.
Varnaliðsmaðurinn sem hefur játað að hafa stungið mann í Hafnarstræti í byrjun júní skal sitja í gæsluvarðhaldi til 3. september næstkomandi. Hæstiréttur staðfesti þetta í dag. Markús Sigurbjörnsson, Haraldur Henrysson og Ingibjörg Benediktsdóttir kváðu upp dóminn. Þetta kom fram í fréttum Rúv. Ávörðun um hvort láta skuli af hendi lögsögu íslenska ríkisins yfir manninum er sögð þáttur í meðferð ákæruvalds og ríkissaksóknari talinn bær til að taka slíka ákvörðun. Maðurinn hefur játað að hafa stungið mann sem hann þekkti ekki nokkrum sinnum með hnífi en segir það hafa verið neyðarvörn.
Kröfu um áframhaldandi gæsluvarðhald hafði verið mótmælt þar sem bandarísk yfirvöld færu með lögsögu málsins og vísað í viðbótarákvæði varnarsamnings, þar segi að bandarísk hervöld hafi forrétt að lögsögu þegar brot beinist að eignum Bandaríkjanna eða fólki í herliðinu eða því tengdur. Íslensk stjórnvöld hafi forrétt til lögsögu í öllum málum vegna annarra brota. Stjórnvöld skuli taka til vinsamlegrar athugunar beiðni stjórnvalda hins ríkisins um að horfið sé frá lögsögu þegar síðarnefndu telja það mjög miklu skipta. Varnarliðið bað um þetta 4. júní í bréfi til utanríkisráðuneytis. mælti með því að fallist yrði á það en ríkissaksóknari taldi að ekki væri efni til þess að hverfa frá lögsögu.
Í dómi Hæstaréttar segir að ekki sé tilgreint sérstaklega hvaða íslensk stjórnvöld séu bær til að taka ákvörðun um að hverfa frá lögsögu íslenska ríkisins yfir manni í herliði Bandaríkjanna vegna ætlaðrar refsiverðar háttsemi hans. Eðli máls samkvæmt sé slík ákvörðun þáttur í meðferð ákæruvalds og ríkissaksóknari sé æðsti handhafi þess. Reglugerð um Stjórnarráð Íslands þar sem utanríkisráðherra séu falin mál varðandi framkvæmd varnarsamningsins geti að engu leyti fært í hans hendur einstaka þætti ákæruvalds sem ríkissaksóknara sé falin með lögum. Og ákvæði um yfirstjórn mála á varnarsvæðinu skipti ekki máli þar sem brotið var ekki framið á landsvæði sem Bandaríkjaher hafi fengið til afnota.
Ennfremur segir að ríkissaksóknari hafi í verki áréttað með útgáfu kæru að íslenska ríkið fari með lögsögu yfir varnaraðila. Ríkissaksóknari sé bær að gildandi lögum til að taka ákvörðun um að láta ekki eftir lögsögu og afstaða annarra íslenskra stjórnvalda til hennar geti engu breytt.
Þó að Hæstiréttur hafi staðfest gæsluvarðhald yfir varnarliðsmanninum til 3. september hefur fréttastofan Útvarps heimildir fyrir því að maðurinn gangi laus og sitji ekki í fangelsi. Hann stundar sína vinnu og býr heima hjá sér. Ranglega hefur verið sagt að hann hafi verið herlögreglumaður en það rétta er að hann hefur eftirlit með ýmsum öryggistækjum á Vellinum. Samkvæmt heimildum fréttastofu er maðurinn frjáls ferða sinna innan vallarins. Honum er einungis bannað að fara út fyrir vallargirðinguna.
Þessar upplýsingar koma Braga Steinarssyni vararíkissaksóknara í opna skjöld og mjög á óvart. Hann segir að ef þetta séu réttar upplýsingar gangi þetta þvert á samkomulagið sem gert var milli íslenskra stjórnvalda og varnarliðsins þegar ákveðið var að flytja manninn úr íslensku fangelsi yfir í bandarískt fangelsi á Keflavíkurflugvelli. Bragi segir að samkvæmt samkomulaginu eigi maðurinn að sitja í fangageymslu. Rúv greinir fá þessu.
