Umhverfið er okkar auðlind
Við Íslendingar lifum við velsæld. Hér er lítið sem ekkert atvinnuleysi og aðgengi að menntun og þjónustu er með því besta sem gerist í heiminum. Þessi velsæld er svo sannarlega ekki sjálfsprottin. Fjölmargar kynslóðir íslendinga í gegnum tíðina hafa lagt grunninn að okkar velmegun með eljusemi og dugnaði. En íslendingum hefði líklega ekki tekist að byggja upp slíkt þjóðfélag ef ekki hefðu komið til náttúruauðlindir á landi og í sjó. Þannig tengjast náttúran, efnahagsástand og samfélag mannanna órjúfanlegum böndum. Það er því sameiginlegt verkefni okkar allra, sem núna njótum ávaxta fyrri kynslóða, að búa svo um hnútana að kynslóðir framtíðarinnar búi við sama aðgengi að náttúruauðæfum og fyrri kynslóðir. Á tímum uppgangs í efnahagslífinu er þó auðvelt að gleyma því að það eyðist sem af er tekið. Þess vegna er mikilvægt að mörkuð verði skýr stefna í umhverfismálum þjóðarinnar, sem almenningur, fyrirtæki og stjórnvöld geta staðið saman að. Fjölmörg verkefni eru þegar farin af stað, en betur má ef duga skal. Hér að neðan má sjá dæmi um verkefni sem hægt væri að hleypa af stokkunum á næstu misserum:
Þjóðgarðar eru kjörin leið til að varðveita sérstæð svæði, t.a.m. vegna landslags, gróðurfars, jarðfræði eða sögu. Þannig fá allir núlifandi og ófæddir íslendingar, sem og erlendir gestir, möguleika á að kynna sér sérstöðu landsins okkar. Því þarf að efla núverandi þjóðgarða enn frekar og huga að stofnun fleiri slíkra, til dæmis á Hekluslóðum.
Auka þarf skógrækt og framfylgja stefnu stjórnvalda um að 5% láglendis verði skógi vaxið. Þannig má binda kolefni í andrúmslofti, skapa atvinnu og búa til náttúruauðlind fyrir kynslóðir framtíðarinnar. Mikilvægt er að vanda vinnubrögð, þannig að skógrækt falli vel að umhverfi landsins og geti orðið komandi kynslóðum mikilvægur áfangastaður í leik og í starfi.
Mikilvægt er að endurheimta fyrri landgæði með skipulagðri ræktun og uppgræðslu. Hekluskógaverkefnið er góð fyrirmynd og vinna þarf að því að hrinda af stað fleirum slíkum verkefnum.
Komið verði á kolefniskvóta. Það gefur kolefnislosandi fyrirtækjum kost á að binda kolefni með gróðursetningu trjáa og landgræðslu. Slíkt verkefni gæti orðið einn helsti vaxtarsproti í íslenskum landbúnaði á nýrri öld.
Sett verði á laggirnar ný skógræktar- og landgræðslustofnun sem tæki við hlutverki Skógræktarinnar og Landgræðslunnar og tæki auk þess við nýjum verkefnum á sviði landvörslu. Hún myndi sjá um eftirlit, þróun og rannsóknir á fyrrgreindum sviðum. Slík stofnun gæti orðið í farabroddi á heimsvísu ef vel yrði staðið að stofnun hennar.
Vönduð vinnubrögð og gott aðgengi að upplýsingum koma öllum aðilum til góða. Það er því þarft verkefni að klára skipulag landsins alls og gera skipulagsgögn og landupplýsingar aðgengilegar á einfaldan hátt. Framfarir í upplýsingatækni gerir slíkt mun auðveldara en áður.
Björn B. Jónsson
Höfundur gefur kost á sér í 2.-3. sæti í prófkjöri Framsóknarflokksins til alþingiskosninga í Suðurkjördæmi
