Eftir herkveðjuhátíð

Við Vinstrigræn á Suðurnesjum héldum herkveðjuhátíð á Ránni í Keflavík fyrir nokkru. Dagskráin var fjölbreytt; ávörp, reynslusögur, trúbadúrar og hljómsveitir ungs fólks af Suðurnesjum. Góð blanda; fólk og flytjendur á öllum aldri, bæð af Suðurnesjum og höfuðborgarsvæðinu, og margvíslegar skoðanir viðraðar. Flestir í góðu skapi að fagna brottför hersins og láta sig dreyma um betri tíð og ný tækifæri, en líka vonbrigði og kvíði.

Í ræðum og spjalli var bæði litið um öxl og horft fram á við. Margir voru á persónulegum nótum og rifjuðu upp er þeir unnu fyrir herinn eða tóku þátt í mótmælum. Aðrir voru fræðilegri og byggðu á heimildum í dagblöðum og fundargerðum.

Sagt var frá hvernig menn fóru að tengja saman baráttu gegn her í landi og hernaði Bandaríkjamanna í Grikklandi, Vietnam og víðar um 1970. Baráttan varð áköf á köflum og enduðu friðsöm mótmæli stundum með átökum við lögreglu. Sagt var frá alþjóðlegum samtökum gegn erlendum herstöðum hvarvetna í heiminum sem hafa verið að mótast undanfarin ár, aðallega á vefnum, en einnig haldið fjölþjóðlegar ráðstefnur. Sagt er frá þeim samtökum á www.fridur.is

Enginn sem þarna talaði sá brýna þörf á hervörnum eins og Bandaríkjaher hefur staðið fyrir hér. Líklega værum við öruggari án hers ef við berum gæfu til að taka upp friðsamlega stefnu gagnvart öðrum þjóðum og lýsa yfir hlutleysi landsins. Herinn er segull, eins og Þórarinn Eldjárn orti - og það varðar sannarlega okkur sem búum í nágrenni herstöðvarinnar. Þátttaka okkar í Íraksstríðinu ógnar mjög öryggi okkar.

Nú þyrfti að loka herstöðinni alveg, ganga úr NATO og verða aftur frjálst og fullvalda ríki. Efla landhelgisgæslu, tollgæslu og björgunarsveitir og taka stjórn flugvallarins í eigin hendur en láta herinn hirða sitt drasl. Það bar þann skugga á gleði hátíðargesta að fjöldi manns hefur fengið uppsagnarbréf og óvissa um framhaldið. Útflutningsfyrirtæki hafa lokað og sagt upp fólki víða um land vegna stóriðju- og þenslustefnu ríkisstjórnarinnar, en uppsögnin hjá hernum er stærst í sniðum.

Það er sárt að hverfa frá starfi sem maður kann vel og gefur góðar tekjur, og sumum reynist erfitt að finna nýtt starf við hæfi. Mörg þessi störf þarf að vinna þó herinn fari, en óvíst er hvernig rekstri flugvallarins verður háttað. Sumir eru þegar komnir í nýtt starf og aðrir að leita. Herinn virðist ekki ætla að taka ábyrgð á starfslokum síns fólks og ríkisstjórnin ekki heldur. Ráðamenn bara fórna höndum og setja enn traust sitt á Bush!

Það virðist ríkja ráðleysi á stjórnarheimilinu og fyrirhyggjuleysið er algjört! Það var ljóst 1994 að herinn myndi draga mikið úr starfseminni. Bandaríkin töldu ekki lengur þörf á herstöð hér því kalda stríðinu væri lokið. Verkalýðsfélögin á Suðurnesjum gerðu sameiginlega samþykkt 1996 þar sem óskað var eftir skýrum svörum stjórnvalda hvernig samdættinum yrði háttað og óskir um að gengið yrði til samninga við Bandaríkjamenn um viðskilnað hersins við starfsfólk, umhverfi og mannvirki. Stjórnvöld virtu þessa samþykkt ekki svars - og því fór sem fór.

Þingflokkur VG hefur undanfarin ár lagt fram hugmyndir um viðbrögð vegna brottfarar Bandaríkjahers. Margar tillögur hafa verið fluttar, nú síðast á yfirstandandi Alþingi um yfirtöku Íslendinga á rekstri Keflavíkurflugvallar og uppbyggingu annarrar atvinnustarfsemi við brottför hersins. Einnig tillaga um rannsókn á umhverfisáhrifum hersetunnar. Ekkert af þessu hefur náð í gegn. Stefna - eða stefnuleysi - stjórnvalda veldur sorg hér á Suðurnesjum. Þar þarf að verða breyting á.
Nú býður Vinstri hreyfingin grænt framboð fram í Reykjansbæ. Þar kemur fram önnur rödd í þann einraddaða kór sem hinir listarnir kyrja í hermálinu. Ég hvet ykkur, lesendur góðir, til að kynna ykkur stefnu VG í þessu máli.

Þorvaldur Örn Árnason, formaður VG á Suðurnesjum