Skipstjóri, útgerðarmaður, athafnamaður og pólitíkus

-Þorsteinn Erlingsson athafnamaður í viðtali við Víkurfréttir

Þorsteinn Erlingsson er að verða sextugur, en hann hefur komið að sjávarútvegi frá unga aldri. Ásamt fjölskyldu sinni hefur hann rekið fyrirtækið Saltver sl. 20 ár og hefur reksturinn gengið með ágætum. Þorsteinn var skipstjóri á árum áður og hann hefur verið viðloðandi loðnuna frá 1965, fyrst sem skipstjóri, síðan útgerðarmaður og nú er hann í loðnuvinnslu. Þorsteinn segir að loðnuvertíðin í ár verði svipuð hjá Saltveri og í fyrra: „Loðnan kom seint vestur eftir og þegar hún kom voru bátarnir langt komnir með kvótann. Síldarvinnslan hefur verið með bát frá Grænlandi í viðskiptum en hann á töluverðan kvóta eftir. Til að stytta löndun úr bátnum sem venjulega tekur um sólarhring höfum við dælt upp úr honum í tanka og þaðan tökum við loðnuna til vinnslu, en þetta datt yfirmönnum Síldarvinnslunnar í hug. Við erum í sjö klukkutíma að landa upp úr bátnum í stað sólarhrings og það skiptir máli. Hann er búinn að landa þrisvar sinnum á tveimur sólarhringum,“ segir Þorsteinn og bætir við að hann búist við að hrognavinnslan verði svipuð og í fyrra: „Í fyrra vorum við að vinna á milli 700 og 800 tonn af hrognum og ég býst við að í ár verði þetta svipað,“ segir Þorsetinn.

Þorsteinn hefur verið mikið spurður að því hver staða loðnuverksmiðjunnar í Helguvík er eftir sameiningu Síldarvinnslunnar og SR-mjöls: „Það er bara kjaftæði að verksmiðjan verði lögð niður, enda erum við með bestu hafnaraðstöðu á Íslandi. Síldarvinnslan, með 1120 hluthöfum er mjög sterkt fyrirtæki og mér líst ágætlega á sameiningu fyrirtækjanna og ég vænti áframhaldandi góðrar samvinnu við þá aðila sem þar koma að rekstri, enda þekki ég þessa menn. Ég var reyndar hluthafi í SR-mjöli í upphafi,“ segir Þorsteinn.

Lítið að gera í rækjunni
Fyrirtæki Þorsteins og fjölskyldu hans, Saltver hefur verið atkvæðamikið í rækjuvinnslu en síðustu 3 árin hafa rækjuveiðar og rækjuvinnsla gengið mjög illa sökum lækkandi verðs á mörkuðum. Í dag eru 10 fastráðnir starfsmenn hjá Saltveri og á milli 60 og 70 manns á meðan á loðnuvinnslunni stendur: „Saltver var aðallega í rækjuvinnslu og var sú vinnsla rekin 8 til 9 mánuði á ári, en það hefur verulega dregið úr þeirri starfsemi. Það hefur engin rækjuveiði verið við Eldey og í Kolluál síðustu ár. Í sumar verður rækjuvinnsla í tvo mánuði, nema veiði hefjist á ný við Eldey. En gárungarnir í greininni segja að Saltver sé best rekna fyrirtækið í rækjuiðnaðinum vegna þess að dregið hefur úr vinnslunni,“ segir Þorsteinn. Saltver gerði einnig út bátinn Erling sem er orðinn 47 ára gamall: „Hann er orðinn það gamall að hann stenst ekki lengur ýtrustu kröfur. Við höfum verið að gera bátinn út á rækju og net um það leiti sem loðnan kemur og hrognavinnsla hefst. En á þessum tíma er svo brjálað að gera að við önnum ekki saltfiskvinnslunni. Við erum bara í hrognunum núna og sú vinna stendur fram í maí,“ segir Þorsteinn en ákvörðun verður tekin innan Saltvers hvort kaupa eigi línubát eða lítinn togara á næsta ári.

Saltver ekki að hætta
Þorsteinn segir að þær sögusagnir hafi gengið fjöllum hærra að Saltver væri að sameinast eða jafnvel verða selt. Þessu vísar Þorsteinn algjörlega á bug og segir að Saltver sé ekki til sölu: „Maður hefur verið að heyra þetta í kjaftasögustíl en ég get fullyrt það að Saltver er ekki til sölu og það er ekki á dagskránni að sameinast hinu ágæta fyrirtæki Þorbirni Fiskanesi,“ segir Þorsteinn og bætir því við að það hafi verið erfitt að segja starfsfólki Saltvers og Erlings upp: „Þetta er í fyrsta skipti sem ég hef þurft að segja upp fólki og auðvitað er það erfitt, en mér hefur sjálfum verið sagt upp tvisvar sinnum sem skipstjóra. Ég veit að langflestir sem unnu hjá Saltveri eru komnir með vinnu aftur. Ég þurfti einnig að segja upp 5 sjómönnum af Erlingi, þar af tveimur Suðurnesjamönnum sem báðir eru komnir með vinnu.“

Ávallt Sjálfstæðismaður
Þorsteinn tók sæti í bæjarstjórn Reykjanesbæjar árið 1994 en fyrirvarinn var stuttur segir hann: „Það var hringt í mig seint um kvöld og ég beðinn um að taka fjórða sæti á lista Sjálfstæðismanna. Sá aðili sem hringdi í mig sagði að ég hefði hálftíma til að ákveða mig, en í lok símtalsins breytti hann um skoðun og sagði: „Steini, þú tekur bara sætið.“ Og þar með var það ákveðið en ég hafði töluvert lengi hugsað mér að hætta sem skipstjóri og hafa það rólegra,“ segir Þorsteinn og hlær en hann hefur verið harður Sjálfstæðismaður frá barnæsku, enda hefur móðir hans Guðrún Gísladóttir sem nú er á níræðisaldri veitt honum gott uppeldi: „Mér var hugsaði til mömmu þegar þessi aðili hringdi í mig og velti fyrir mér hvað hún myndi segja ef ég neitaði því að taka sæti á listanum. Hún er sú allra harðasta Sjálfstæðiskona sem ég þekki,“ segir Þorsteinn og hlær. Um kvöldið þegar hann hafði tekið ákvörðun um að taka sæti á listanum gekk hann inn í eldhús og sagði við konu sína og dætur: „Ég er kominn á lista Sjálfstæðisflokksins og sest í bæjarstjórn. Það kom nokkur þögn en síðan sagði dóttir mín: „En pabbi, þú sem ert alltaf eins og drusla til fara.“ Ég sagði henni að ég myndi bæta klæðaburðinn en bætti við að það væri ætlast til að börn bæjarfulltrúa væru til fyrirmyndar í bæjarfélaginu,“ segir Þorsteinn og hefur gaman af því að rifja þetta upp.

Uppbyggingin í Helguvík
Atvinnumálin hafa verið Þorsteini hugleikin, enda er hann formaður Atvinnu- og hafnarráðs. Þorsteinn segir að möguleikar Suðurnesjamanna séu mjög miklir þegar kemur að atvinnumálum. Hann telur að sveiflur í atvinnuleysi séu hluti af tilverunni: „Árið 1994 voru 700 manns atvinnulausir á Suðurnesjum og það tókst að vinna úr því. Ég tel að sameining Keflavíkur, Njarðvíkur og Hafna hafi verið nauðsynlegt fyrir atvinnulífið. Við fengum strax ríkisstyrk til að byggja 150 metra stálþil í Helguvík og meginástæðan að við vorum orðin það sterk eftir sameininguna. Ég horfi bjartsýnn fram á veginn um að okkur takist að vinna bug á atvinnuleysinu sem nú er að skjóta niður rótum,“ segir Þorsteinn og bætir því við að margt sé í spilunum sem sé mjög jákvætt fyrir Suðurnesin: „Það er búið að panta vélar fyrir álfyrirtækið Alur, en fyrirtækið verður staðsett í hluta af mjölhúsi loðnubræðslunnar í Helguvík. Það er gert ráð fyrir að verksmiðjan taki til starfa í haust.“
Þorsteinn er bjartsýnn á að stálpípuverksmiðjan rísi í Helguvík: „Ég leyfi mér að vera bjartsýnn núna um að stálpípuverksmiðjan í Helguvík rísi. Í síðustu viku var skrifað undir samninga við Íslenska Aðalverktaka um að grafa fyrir lóð verksmiðjunnar í Helguvík. Þar mun verksmiðjan rísa en allt það efni sem losað er verður notað við að klára Ægisgötuna og gerð sjóvarnagarða í Reykjanesbæ, m.a. að Fitjum, Bakkastíg og Kópu og það er gríðarlega mikilvægt,“ segir Þorsteinn og þegar Þorsteinn er spurður um Japanska fyrirtækið sem hefur hug á því að hefja starfsemi í Helguvík segir hann: „Það er trúnaðarmál og ég get ekkert sagt um það nema að það notar mikla raforku ef af verður. Það kemur í ljós í haust, en það er ekki hægt að vera með neinar væntingar á þessu stigi.“

Ósáttur við sérframboð Kristjáns Pálssonar
Eins og áður segir er Þorsteinn mjög harður Sjálfstæðismaður. Hann telur að framboð Kristjáns Pálssonar geti skaðað Sjálfstæðisflokkinn umtalsvert í komandi kosningum og að flokkurinn geti tapað manni í kjördæminu: „Ég hef kosið Sjálfstæðisflokkinn af öðru en því að ég sé alltaf hæstánægður með uppröðun manna á listum og mig grunar að það gildi um marga stuðningsmenn. Kristján Pálsson hefur sjálfur sagt það opinberlega að sérframboð eigi litla framtíð fyrir sér og ég hef enga trú á því að hann nái kjöri. Ég held að þetta sé í fyrsta skipti sem Sjálfstæðisflokkurinn klofnar í Keflavík og Njarðvík og ég er mjög ósáttur við ákvörðun Kristjáns um að fara í sérframboð. Við verðum að átta okkur á því að atkvæði sem eru greidd sérframboðinu taka frá Sjálfstæðisflokknum og detta niður dauð og verða til þess að þau nýtast öðrum flokkum, til dæmis Samfylkingunni. Sjálfstæðisflokkurinn er eini flokkurinn sem er með Suðurnesjamann í efsta sæti svo ef við stöndum saman nú, eigum við möguleika á ráðherrasæti eða álíka áhrifastöðu,“ segir Þorsteinn að lokum.