Rík­ir gefa fá­tæk­um

Það var fjörug stemning í salnum á leikskólanum Akri einn seinnipart í byrjun nóvember, þegar börn og foreldrar voru í óðaönn að setja dót ofan í skókassa en þetta voru jólagjafir. Framtakið kemur upphaflega frá KFUM og K og er falleg hugsun á bakvið þessar jólagjafasendingar.

Hvað er „Jól í skó­kassa“?
„Jól í skó­kassa“ er al­þjóð­legt verk­efni sem felst í því að fá börn jafnt sem full­orðna til þess að gleðja önn­ur börn sem lifa við fá­tækt, sjúk­dóma og erf­ið­leika með því að gefa þeim jóla­gjaf­ir. Með slík­um gjöf­um er þeim sýnd­ur kær­leik­ur Guðs í verki. Gjaf­irn­ar eru sett­ar í skó­kassa og til þess að tryggja að öll börn­in fái svip­aða jóla­gjöf er mælst til þess að til­tekn­ir hlut­ir séu í hverj­um kassa.

Fyr­ir jól­in 2004 ákvað hóp­ur ungs fólks inn­an KFUM og KFUK að láta reyna á verk­efn­ið hér á landi. Þá voru und­ir­tekt­irn­ar frá­bær­ar og söfn­uð­ust rúm­lega 500 kass­ar það árið. Verk­efn­ið hélt svo áfram og árið 2005 urðu skó­kass­arn­ir 2600. Sú tala nær tvö­fald­að­ist árið 2006 þeg­ar tæp­lega 5000 gjaf­ir bár­ust og svip­að­ur fjöldi aft­ur árið 2007.

Mik­il fá­tækt í Úkra­ínu
Skó­kass­arn­ir eru send­ir til Úkra­ínu. Þar búa um 50 millj­ón­ir manna og er at­vinnu­leysi mik­ið og ástand með­al íbúa víða bág­bor­ið. Á því svæði þar sem jóla­gjöf­un­um verð­ur dreift er allt að 80% at­vinnu­leysi og þar rík­ir mik­il ör­birgð. Ís­lensku skóköss­un­um er með­al ann­ars dreift á mun­að­ar­leys­ingja­heim­ili, barna­spít­ala og til barna ein­stæðra mæðra sem búa við sára fá­tækt.

Flest börn­in búa á mun­að­ar­leys­ingja­heim­il­um við erf­ið­ar að­stæð­ur. Þau eiga ekk­ert sjálf og dag­arn­ir eru all­ir eins. Þau vakna á sama tíma, horfa á sjón­varp og leika sér á ákveðn­um tím­um og fara að sofa á ákveðn­um tíma. Eng­in til­breyt­ing. En þeg­ar skó­kass­arn­ir koma frá Ís­landi ger­ist eitt­hvað. Þau fá gjaf­ir sem þau eiga sjálf, þau skynja að það er ekki öll­um sama um þau, þau finna kær­leik­ann. Svo fá þau að gefa sjálf þeg­ar Ís­lend­ing­arn­ir koma með kass­ana. Þau und­ir­búa alls kon­ar sýn­ing­ar, búa til sæl­gæti og föndra kort. Þau læra um Ís­land og munu aldrei gleyma því þetta er þeim svo mik­il­vægt.

Kirkj­an í Úkra­ínu er rúss­nesk rétt­trún­að­ar­kirkja og starfar KFUM í Úkra­ínu inn­an þeirr­ar kirkju­deild­ar. Að­al­skipu­leggj­andi dreif­ing­ar­inn­ar í Úkra­ínu er fað­ir Ev­heniy Zhabkovskiy sem kom­ið hef­ur tvisvar hing­að til lands í heim­sókn.

Hollt að gefa frá sér
Stjórn for­eldra­fé­lags leik­skól­ans á Akri á hug­mynd­ina að jóla­gjafasöfn­un­inni á Akri en þar er for­mað­ur Þór­anna Jóns­dótt­ir, en ásamt henni í stjórn eru Ósk Lauf­ey Ótt­ars­dótt­ir og Mille Toft Sör­en­sen. Tek­ið var vel í hug­mynd­ina af for­eldr­um, leik­skól­an­um sjálf­um og þeim fyr­ir­tækj­um sem leit­að var til. Gjaf­irn­ar sem sett­ar eru ofan í skó­kass­ana koma einnig frá börn­un­um sjálf­um. „Já okk­ur fannst það hollt fyr­ir börn­in okk­ar að gefa frá sér dót, sem þau jafn­vel eru ekk­ert að nota og önn­ur fá­tæk­ari börn gætu jafn­vel ekki lát­ið sig dreyma um að eign­ast. Við höf­um það svo gott hérna mið­að við svo marga í heim­in­um, þrátt fyr­ir allt. Börn­in okk­ar eru alin upp í allsnægt­um af öllu tagi. Við vor­um svo hepp­in með fyr­ir­tæki, því þau hrein­lega misstu sig í gjafa­gleði, æð­is­legt hvað þau voru góð við okk­ur. Við erum þeim svo þakk­lát“, seg­ir Þór­anna. Stjórn­in er að prófa þessa söfn­un í fyrsta sinn og mið­að við und­ir­tekt­ir for­eldra og barna þá vilja þær sjá þetta fal­lega fram­tak aft­ur að ári í leik­skól­an­um Akri.

„Börn­un­um fannst þetta spennó, að sjá not­uð föt og göm­ul leik­föng gef­in frá sér, þau voru sjálf hrif­in af hug­mynd­inni og vildu vera góð við fá­tæku börn­in. Þrátt fyr­ir að við kvört­um hérna heima, þá höf­um við það svo gott mið­að við börn­in í Úkra­ínu, sem búa mörg við mikla fá­tækt. Við í stjórn erum svo þakk­lát­ar for­eldr­um fyr­ir að koma hing­að og vera með í söfn­un­inni, ómet­an­legt og leik­skól­an­um fyr­ir að vera með,“ seg­ir Þór­anna.

Grein­ar­höf­und­ur þekk­ir sjálf til Úkra­ínu, hún á hrein­lega mág­konu það­an og veit af eig­in raun hvern­ig mág­kon­an brást við ýmsu hér á landi þeg­ar hún flutti hing­að. Það sem okk­ur fannst sjálf­sagt mál, var lúx­us í henn­ar huga. Bara það að hafa renn­andi vatn í hús­inu, hvað þá heitt renn­andi vatn! Bara það að fá ilm­sápu í jóla­gjöf eða geta far­ið í renn­andi sturtu­bað á hverj­um degi eða hafa heitt inni í hús­inu eru mörg stig upp á við í lífs­gæð­um. Já, þetta er ótrú­legt að heyra fyr­ir okk­ur dek­ur­dýr­in hérna á Ís­landi en svona er þetta og mág­kona mín stóð samt ágæt­lega þar í landi fjár­hags­lega mið­að við marga. Við vit­um ekki hvað við höf­um það gott hérna, fyrr en við frétt­um af eðli­leg­um lífs­gæð­um td. í Úkra­ínu.

Mamma vildi ég það?
Tvö börn voru tek­in tali mitt í hama­gang­in­um og þau spurð út í gjaf­irn­ar. Krist­ín Embla Magn­ús­dótt­ir var spurð fyr­ir hvern hún væri eig­in­lega að pakka þess­um jóla­gjöf­um inn. „Þetta er handa stelpu, sem á heima langt langt í burtu. Bangsa og dúkku. Þeir á ekki neitt dót“, svar­aði Krist­ín Embla. Þeg­ar hún var spurð hvort hún fengi dót í jóla­gjöf sjálf, þá svar­aði hún með kannski og horfði á mömmu sína, sem brosti til henn­ar.

Jón Garð­ar Arn­ars­son var næst spurð­ur hverj­um hann væri að senda jóla­gjöf í skó­kassa? „Stelpa í Úkra­ínu, já líka strák“, svar­ar Jón Garð­ar, þeg­ar hann var spurð­ur hvort hann hafi al­veg vilj­að gefa gjaf­ir frá sjálf­um sér, þá leit hann á mömmu sína og spurði; „Tímd­um við því?“ og mamm­an jánk­aði og sagði að hann hefði gef­ið bolta, svo svar­aði hann eft­ir að hafa ráð­fært sig við mömmu sína til að rifja bet­ur upp og hún svar­aði já, já „já, mig lang­aði það“.

Þau voru mörg börn­in, sem voru vilj­ug að gefa frá sér en heyra mátti smá væl í ein­hverj­um þeg­ar á hólm­inn var kom­ið. Þarna var t.d. ein lít­il sem tímdi ekki að gefa inni­skóna sína, sem voru samt orðn­ir allt of litl­ir, henni fannst þetta eitt­hvað erfitt þeg­ar á reyndi en svo gat mamma tal­að hana til og sú litla gaf gömlu inni­skóna frá sér.

Börn eru svo mik­il krútt, þau eru oft mikl­ir lífs­spek­ing­ar og stund­um svo fynd­in án þess að ætla sér það. Hlakka til sjálf að eign­ast barna­börn, svo ég geti hlust­að á þess­ar elsk­ur oft­ar.

Dá­sam­legt!