Gamli bærinn minn: Hótaði að henda okkur stelpunum inn í strákaklefa

„Maður lærði sundtökin í sundhöllinni um fimm, sex ára aldur og aðalmarkmiðið var að komast í „bláu bókina“ sem mig minnir að hafi verið að geta synt bringusund yfir laugina þvera,“ segir Hjördís Ólafsdóttir fyrrverandi leikskólakennari í Keflavík þegar hún rifjar upp gamlar minningar úr Keflavík en Víkurfréttir leituðu til nokkurra bæjarbúa og báðu þá að rifja upp eitthvað skemmtilegt í tilefni af 25 ára afmæli Reykjanesbæjar.

„Ég er fædd í Keflavík og uppalin í tíu systkina hópi af foreldrum sem unnu mikið og samviskusamlega að lífsverkum sínum en þau voru Marta Eiríksdóttir, húsmóðir, og Ólafur Ingibersson, vörubílstjóri. Við systkinin vorum svo lánsöm að eiga föðurömmu Marín til nítján ára í sama húsi og móðurömmu Guðrúnu á heimilinu í 35 ár. Ég byrjaði búskap í Keflavík og bjó þar níu fyrstu búskaparárin mín ásamt eiginmanni mínum, Sigurði Karlssyni, og þremur börnum okkar, sem öll fæddust á Sjúkrahúsi Keflavíkur,“

Tíu manna fjölskylda undir súð

„Fjölskyldan bjó í íbúð á loftinu á Hafnargötu 24 í Keflavík. Þarna voru þrjú herbergi og eldhús, allt undir súð. Yfir snarbröttum stiganum var hleri. Ekkert klósett, bara útikamar. Stofa, hjónaherbergi og ömmu Guðrúnar herbergi. Þvottahúsið var í kjallaranum. Við tíu systkinin fæddumst öll á loftinu á sautján ára tímabili. Elínrós ljósmóðir tók á móti okkur öllum.

Amma Guðrún var með dótturson sinn móðurlausan átta ára gamlan. Þau fluttu til mömmu og pabba árið sem þau byrjuðu að búa eða árið 1934. Amma og Svenni frændi fengu eitt herbergi og bjuggu í því þar til hann flutti að heiman. Þá fór Sverrir bróðir inn til ömmu. Annars sváfu sjö manns í hjónaherberginu, mamma, pabbi, eitt barn í vöggu/barnarúmi og svo fjögur börn til viðbótar sem sváfu í tveimur tveggja hæða kojum. Tvö barnanna sváfu í stofunni og síðustu árin á Hafnargötunni sváfu tveir niðri hjá ömmu Marínu. Barnafjöldinn tók sífellt breytingum og þurfti oft að stækka eldhúsborðið til að koma öllu heimilisfólkinu fyrir. Annars var borðað til skiptis. Í hjónaherberginu voru auðvitað bara rúm en í stofunni voru tveir dívanar, saumavélin hennar mömmu og skrifborðið hans pabba. Þarna var nægjusemin á háu stigi.“

Kirkjan mikilvæg

„Kirkjan var einn af mínum uppáhaldsstöðum á sunnudögum. Þá mætti maður mjög ungur til barnamessu, söng barnasálma og hlustaði á séra Björn Jónsson segja okkur dæmisögur úr Nýja Testamentinu og tengdi þær daglegu lífi. Einnig fengum við svokallaðar Jesúmyndir sem tengdust dæmisögu dagsins. Séra Björn var góður sögumaður og líka söngmaður. Ég fékk inngöngu í barnakirkjukórinn sem Villi Ellefsen stjórnaði og var einnig organisti í barnamessunum. Á unglingsárum fékk ég inngöngu í kirkjukórinn og þá var Geir kórstjóri og organisti.“

Allir upp úr

„Sundlaugin var eini staðurinn sem maður sótti daglega, sex daga vikunnar. Ég elskaði að synda og leika mér þó maður mætti bara vera í 40 mínútur ofan í. Að þeim tíma loknum var flautað í dómaraflautu og maður rekinn upp úr. Sigga Jóa Ball, Sigríður Jóhannsdóttir góð vinkona mín í dag, sá svo um að maður væri sko ekkert að hangsa í klefanum við að koma sér í fötin. Hún hótaði að henda okkur stelpunum inn í strákaklefa ef við drifum okkur ekki og við trúðum henni til að standa við orð sín en það vildum við ekki. Ekki veit ég hvað var sagt við strákana.“

Skátafélagið Heiðarbúar

„Skátahúsið var góður samkomustaður fyrir Skátafélagið Heiðarbúa. Þar voru haldnir skátafundir og deildarfundir. Mikið lært að skátasið, útilegur skipulagðar, hnútar bundnir, þrautir reyndar, skátalögin sungin og boðskapurinn tekinn hátíðlegur. Skátahóparnir voru nefndir ýmsum frumlegum nöfnum og búnir til flokksfánar sem lýstu nöfnum skátaflokkanna, til dæmis Stjörnur, Kátir hvolpar og fleira. Á tímum ferminga var mikil vinna lögð í að skrifa skátaskeyti sem voru heillaskeyti til fermingarbarna. Helgi S. Jónsson, skátahöfðingi Heiðarbúa, var aðalskrautritari á skeytin og gerði þau litskrúðug og undurfalleg.“

Blómlegt kórastarf

„Tónlistarskólinn í Keflavík var fyrst á loftinu í UNGÓ. Ég byrjaði þar á blokkflautu að mig minnir um átta ára aldur en þegar bræður mínir fóru að segja mér uppspunnar draugasögur úr húsinu og dimma tók á kvöldin missti ég kjarkinn við að fara gangandi í myrkrinu í tónlistarnámið og hætti. Stuttu eftir fermingu mína var tónlistarskólinn kominn í húsið að Austurgötu og þar hóf ég nám í klassísku söngnámi. Um 1968 var formlega stofnaður Kvennakór Suðurnesja og var þá Herbert kórstjóri í nokkur ár. Þetta var yndislegur félagsskapur og að syngja í kórnum var eins og heilun eftir erfiðan vinnudag, maður kom endurnærður heim að lokinni kóræfingu.“

Skautasvell í frosthörku og álfabrennur á íþróttavellinum

„Boðið var upp á skautasvell á íþróttavellinum við Skólaveg í frosthörkum. Þá kom tankbíll og sprautaði vatni í lögum á íþróttavöllinn þannig að börn og fullorðnir gátu rennt sér á skautum. Það var gaman og maður lærði að skauta, fyrst með skíðasleða til að styðjast við þar til maður var orðin nógu fær að renna sér án hjálpar. Álfabrennur á þrettándanum voru skemmtilegar og haldnar með sameiginlegu átaki bæjarins, Skátafélagsins Heiðarbúa, Karlakórs Keflavíkur og Kvennakórs Suðurnesja, Hestamannafélagsins og fleiri. Brennurnar voru vel hlaðnar og vel stjórnað á íþróttavellinum við Skólaveg. Kórfélagar mættu uppáklæddir grímubúningum, kóngur, drottning og hirðfólk komu syngjandi í stórri skrúðgöngu með logandi kyndla að bálkestinum og dönsuðu þar í kring. Börnin í bænum voru einnig uppáklædd í búningum og tóku þátt. Þarna var mikil gleði og gaman.“

Hann hafði sjálfur breyst

„Ljósanótt finnst mér meiriháttar samkoma. Árgangagangan og skipulagið á henni, þar sem allir hittast, ungir sem aldnir. Upplifunin er oft mikið hlátursefni bæði meðan á hátíðinni stendur og þegar heim er komið. Fyrsta sinn er við hjónin mættum í gönguna sagði maðurinn minn um skólafélaga sína: „Ég sá fyrst engan sem ég þekkti, þetta eru allt svo breytt andlit,“ en auðvitað var hann ekkert að hugsa um að hann sjálfur hafði líka breyst og gátum við hlegið að því.“