Fengum kannski einn jólapakka og hálft epli

Elsa Ingibjörg Þorvaldsdóttir segir að á stríðsárunum hafi allt verið skammtað og rifjar það og fleira upp í minningum sínum um jólin.

„Ég fæddist árið 1931 á Strjúgsstöðum í Langadal, nálægt Blönduósi og flutti í Sandgerði árið 1973. Ég var sú síðasta í röðinni af fjórum systkinum. Ég fæddist í torfbæ en pabbi var að smíða steinsteypt hús á þessum árum 1930 til 1931 og þangað fluttum við þegar ég var lítið barn. Landið er enn í ættinni og frænka mín býr þarna í dag. Mamma lést árið 1935 þegar ég var á fjórða ári og ég man það voru ráðskonur sem komu á bæinn til okkar eftir árstíðum, þær voru svona misjafnar að gæðum. Þetta voru alls konar konur og því engar fastar jólahefðir heima hjá okkur fyrr en eldri systir mín stækkaði og fór að baka fyrir jól. Við fórum alltaf á jóladag á næsta bæ til föðurbróður míns og þá var hlustað á jóladagskrána í útvarpinu. Þarna sátum við öll saman í kringum útvarpið og hlustuðum, tvær fjölskyldur, við fjögur systkinin og frændi minn og kona hans með sex börnin þeirra.“

Einn jólapakki

„Á aðfangadag heima hjá okkur var smávegis af pökkum. Maður fékk yfirleitt einn pakka, kannski spilastokk en annars var ekki verið að gefa mikið af pökkum. Jólatréð okkar var úr spýtu með litlum Hreins kertum sem voru klemmd á tréð með járnklemmum. Frændi minn kom og gaf okkur epli en það var svo lítið og alltaf skammtað í okkur, kannski hálft epli á mann. Ég man að við fórum í bað fyrir jól í þvottabala en þá var kalda vatnið hitað á kolaeldavél því ekkert heitt vatn var á bænum, aðeins kalt. Við fórum nú samt ekki öll ofan í sama vatnið, því var skipt út. Við vorum með kalt vatn sem kom úr krana og við vorum einnig með klósett inni í húsinu okkar því mamma sagði við pabba að ef hann setti ekki klósett strax í húsið á meðan hann væri að byggja það, þá yrði það aldrei gert. Pabbi söng á jólum en hann átti orgel og við sungum með. Ég fékk stundum ný föt fyrir jól en ekkert endilega um hver jól. Það var nú samt lítið spáð í jólaköttinn. Á stríðsárunum höfðum við ekki efni á að vera að kaupa, þá var allt skammtað og fór eftir fjölskyldustærð hvað fólk fékk að kaupa. Ég fékk kannski kjól eða pils fyrir jól og við þetta notaði ég gúmmískóna mína, það var ekki annað í boði. Ekki átti maður leðurskó heldur var alltaf í gúmmískóm í sveitinni. Við vorum með kindur og kýr, hesta og hænsni á bænum okkar, svo var köttur og hundur. Á aðfangadag fengum við stundum kálfasteik en á jóladag var langoftast hangikjöt. Eitthvað var af laufabrauði en það fór alveg eftir því hvað ráðskonurnar voru duglegar fyrir jól. Stundum var farið í kirkju en þá var gengin um 5 km leið eða farið í hestakerru. Ég á engar ljósmyndir frá þessum tíma því við áttum enga myndavél, það var ekki í almannaeign á þessum tíma.“