Sláandi niðurstöður
Fyrirtækið Rannsóknir og greining lauk nýlega við að gera rannsókn á högum og líðan barna í 9. og 10. bekkjum grunnskóla á Suðurnesjum en í skýrslunni er einnig gerður samanburður á niðurstöðum sambærilegrar skýrslu sem unnin var árið 1997.Í skýrslunni kemur fram að dregið hefur úr reykingum ungmenna, áfengisneysla hefur aukist og svo virðist sem hún fari að mestu fram í eftirlitslausum partýum. Að sögn lögreglu hefur dregið úr að unglingar neyti áfengis í miðbæ Reykjanesbæjar og drekki frekar heima hjá öðrum eða á leikvöllum.
Skýrslan er mjög viðamikil en í henni eru m.a. könnuð tengsla unglinga við foreldra, vímuefnanotkun, andleg og líkamleg líðan, íþróttaiðkun o.fl. VF mun fjalla ítarlega um niðurstöður skýrslunnar á næstu vikum og taka fyrir ákveðinn lið í hvert sinn. Þeir sem vilja skoða skýrsluna í heild sinni geta fengið hana á heimasíðu Sambands sveitarfélaga á Suðurnesjum, www.sss.is
Þess má geta að samanburðarhóparnir eru Reykjavík, landið allt, Reykjanesbær og Suðurnes en þá er átt Voga, Grindavík, Sandgerði og Garð.
Skýr skilaboð til foreldra
Í skýrslunni er m.a. fjallað um reykingar ungmenna og áfengisneyslu. Þá kemur skýrt fram að dregið hafi úr reykingum en neysla áfengis hefur aukist á undanförnum árum. Það sem er mest sláandi í skýrslunni er þó hvar unglingarnir neyta áfengis, en það er „heima hjá öðrum“. Þá má spyrja; hvar eru húsráðendur á þessum heimilum á meðan á drykkjunni stendur en hópurinn sem um ræðir er eins og fyrr segir 14-16 ára gömul börn?
Að sögn Skúla Þ. Skúlasonar, formanns SSS, munu niðurstöður skýrslunnar verða notaðar sem tæki í kerfinu. „Þessar niðurstöður verða kynntar viðkomandi aðilum, s.s. lögreglu, félagsmálayfirvöldum, foreldrum o.fl. þannig að hægt sé að gera betur. Að mínu mati sýna niðurstöðurnar okkur að góður árangur hefur náðst í forvörnum en engu að síður eru þarna sterk skilaboð til foreldra um að þeir þurfi að sína meiri aga og eftirfylgni.“
Færri sem reykja
Reykingar meðal grunnskólanema hafa aukist á undanförnum árum, en á árunum 1999 til 2000 hefur dregið úr þeim að nýju.
Hlutfall nemenda í 10. bekk í Reykjanesbæ sem sagðist reykja daglega, lækkaði úr 23% 1997 niður í 17% árið 2000. Hlutfall reykingamann í 10. bekk á Suðurnesjum (fyrir utan Reykjanesbæ) var 21% árið 1997 og 20% árið 2000.
Í 9. bekk hefur þróunin hins vegar verið öðruvísi. Hlutfall reykingamanna í 9. bekkjum Reykjanesbæjar var 16% árið 1997 og 17% árið 2000. Hins vegar hafa reykingar dregist saman hjá sama aldurshópi í örðum byggðalögum á Suðurnesjum, þar reyktu 15% árið 1997 og 11% árið 2000.
Þróunin er mjög svipuð þegar Suðurnesin eru borin saman við Reykjavík og landið í heild á þessu tímabili.
Áfengisneysla eykst
Þegar tölur um neyslu áfengis eru skoðaðar, kemur í ljós að neysla nemenda í 9. bekk í Reykjanesbæ hefur aukist milli áranna 1997 til 2000, en árið 1997 höfðu um 29% nemenda í níunda bekk drukkið áfengi sl. 30 daga en þegar könnunin var lögð fyrir árið 2000 var þetta hlutfall komið upp í 49%. Aftur á móti dregur úr neyslu áfengis hjá nemendum í 9. bekk annars staðar af Suðurnesjum, en árið 1997 átti þetta við 31% nemenda en árið 2000 við 29%.
Þegar neysla áfengis í 10. bekk er skoðuðu kemur í ljós að hún hefur aukist á öllum stöðum. Árið 1997 höfðu 33% nemenda í Reykjanesbæ og 44% nemenda af Suðurnesjum neytt áfengis sl. 30 daga, en árið 2000 átti þetta við um 50% nemenda í 10. bekk í Reykjanesbæ og 55% á Suðurnesjum.
Hvar eru foreldrarnir?
Unglingarnir voru m.a. spurðir að því hvar þeir neyttu áfengis og þá kom í ljós að meirihluti þeirra, eða um 60%, neytti áfengis heima hjá öðrum. Það má geta sér þess til að þessi drykkja fari fram í svokölluðum eftirlitslausum partýum. Þetta er sláandi niðurstaða sem foreldrar þurfa að skoða. Milli 45-61% neytir áfengis utandyra og 42-51% neytir áfengis í bænum.
Hafnargötuævintýrið er búið
Hjá lögreglunni í Keflavík fengust þær upplýsingar að drykkja unglinga færi að mestu leyti fram í eftirlitslausum partýum. „Hafnargötuævintýrið er búið. Unglingarnir safnast sjaldan saman niður í bæ núorðið til að fara á fillirí. Þeir vilja frekar vera á stað þar sem þau geta verið í friði, t.d. í heimahúsi eða á leikskólalóðum þar sem háar girðingar eru umhverfis.“
„Oft á tíðum vitum við ekkei af eftirlitslausum partýum og getum því lítið aðhafst. Afskipti okkar af partýum eru oft þegar unglingurinn er kominn í vandræði og hringir sjálfur á lögreglu eða þegar nágrannar kvarta vegna hávaða. Viðkomandi býður vinum sínum heim en síðan spyrst gleðskapurinn út og húsið fyllist af ókunnugu fólki og allt fer úr böndunum. Þegar hópurinn er mjög stór getur verið erfitt að ráða við aðstæður, þ.e. að flytja allan hópinn á lögreglustöðina. En ef ákveðnir einstaklingar skera sig úr hópnum eru þeir að sjálfsögðu færðir á lögreglustöðina. Þegar hópurinn er minni förum við með viðkomandi einstaklinga niður á lögreglustöð, hringt er í foreldra og þeim gert að sækja barnið sitt“, segir Kristján Geirsson lögreglumaður.
Að sögn Kristjáns er ekki mikið um að foreldrar séu fjarverandi þegar lögreglan hefur samband en það er þó algengara á sumrin að foreldrar séu í sumarbústöðum eða annars staðar.
Skýrslan er mjög viðamikil en í henni eru m.a. könnuð tengsla unglinga við foreldra, vímuefnanotkun, andleg og líkamleg líðan, íþróttaiðkun o.fl. VF mun fjalla ítarlega um niðurstöður skýrslunnar á næstu vikum og taka fyrir ákveðinn lið í hvert sinn. Þeir sem vilja skoða skýrsluna í heild sinni geta fengið hana á heimasíðu Sambands sveitarfélaga á Suðurnesjum, www.sss.is
Þess má geta að samanburðarhóparnir eru Reykjavík, landið allt, Reykjanesbær og Suðurnes en þá er átt Voga, Grindavík, Sandgerði og Garð.
Skýr skilaboð til foreldra
Í skýrslunni er m.a. fjallað um reykingar ungmenna og áfengisneyslu. Þá kemur skýrt fram að dregið hafi úr reykingum en neysla áfengis hefur aukist á undanförnum árum. Það sem er mest sláandi í skýrslunni er þó hvar unglingarnir neyta áfengis, en það er „heima hjá öðrum“. Þá má spyrja; hvar eru húsráðendur á þessum heimilum á meðan á drykkjunni stendur en hópurinn sem um ræðir er eins og fyrr segir 14-16 ára gömul börn?
Að sögn Skúla Þ. Skúlasonar, formanns SSS, munu niðurstöður skýrslunnar verða notaðar sem tæki í kerfinu. „Þessar niðurstöður verða kynntar viðkomandi aðilum, s.s. lögreglu, félagsmálayfirvöldum, foreldrum o.fl. þannig að hægt sé að gera betur. Að mínu mati sýna niðurstöðurnar okkur að góður árangur hefur náðst í forvörnum en engu að síður eru þarna sterk skilaboð til foreldra um að þeir þurfi að sína meiri aga og eftirfylgni.“
Færri sem reykja
Reykingar meðal grunnskólanema hafa aukist á undanförnum árum, en á árunum 1999 til 2000 hefur dregið úr þeim að nýju.
Hlutfall nemenda í 10. bekk í Reykjanesbæ sem sagðist reykja daglega, lækkaði úr 23% 1997 niður í 17% árið 2000. Hlutfall reykingamann í 10. bekk á Suðurnesjum (fyrir utan Reykjanesbæ) var 21% árið 1997 og 20% árið 2000.
Í 9. bekk hefur þróunin hins vegar verið öðruvísi. Hlutfall reykingamanna í 9. bekkjum Reykjanesbæjar var 16% árið 1997 og 17% árið 2000. Hins vegar hafa reykingar dregist saman hjá sama aldurshópi í örðum byggðalögum á Suðurnesjum, þar reyktu 15% árið 1997 og 11% árið 2000.
Þróunin er mjög svipuð þegar Suðurnesin eru borin saman við Reykjavík og landið í heild á þessu tímabili.
Áfengisneysla eykst
Þegar tölur um neyslu áfengis eru skoðaðar, kemur í ljós að neysla nemenda í 9. bekk í Reykjanesbæ hefur aukist milli áranna 1997 til 2000, en árið 1997 höfðu um 29% nemenda í níunda bekk drukkið áfengi sl. 30 daga en þegar könnunin var lögð fyrir árið 2000 var þetta hlutfall komið upp í 49%. Aftur á móti dregur úr neyslu áfengis hjá nemendum í 9. bekk annars staðar af Suðurnesjum, en árið 1997 átti þetta við 31% nemenda en árið 2000 við 29%.
Þegar neysla áfengis í 10. bekk er skoðuðu kemur í ljós að hún hefur aukist á öllum stöðum. Árið 1997 höfðu 33% nemenda í Reykjanesbæ og 44% nemenda af Suðurnesjum neytt áfengis sl. 30 daga, en árið 2000 átti þetta við um 50% nemenda í 10. bekk í Reykjanesbæ og 55% á Suðurnesjum.
Hvar eru foreldrarnir?
Unglingarnir voru m.a. spurðir að því hvar þeir neyttu áfengis og þá kom í ljós að meirihluti þeirra, eða um 60%, neytti áfengis heima hjá öðrum. Það má geta sér þess til að þessi drykkja fari fram í svokölluðum eftirlitslausum partýum. Þetta er sláandi niðurstaða sem foreldrar þurfa að skoða. Milli 45-61% neytir áfengis utandyra og 42-51% neytir áfengis í bænum.
Hafnargötuævintýrið er búið
Hjá lögreglunni í Keflavík fengust þær upplýsingar að drykkja unglinga færi að mestu leyti fram í eftirlitslausum partýum. „Hafnargötuævintýrið er búið. Unglingarnir safnast sjaldan saman niður í bæ núorðið til að fara á fillirí. Þeir vilja frekar vera á stað þar sem þau geta verið í friði, t.d. í heimahúsi eða á leikskólalóðum þar sem háar girðingar eru umhverfis.“
„Oft á tíðum vitum við ekkei af eftirlitslausum partýum og getum því lítið aðhafst. Afskipti okkar af partýum eru oft þegar unglingurinn er kominn í vandræði og hringir sjálfur á lögreglu eða þegar nágrannar kvarta vegna hávaða. Viðkomandi býður vinum sínum heim en síðan spyrst gleðskapurinn út og húsið fyllist af ókunnugu fólki og allt fer úr böndunum. Þegar hópurinn er mjög stór getur verið erfitt að ráða við aðstæður, þ.e. að flytja allan hópinn á lögreglustöðina. En ef ákveðnir einstaklingar skera sig úr hópnum eru þeir að sjálfsögðu færðir á lögreglustöðina. Þegar hópurinn er minni förum við með viðkomandi einstaklinga niður á lögreglustöð, hringt er í foreldra og þeim gert að sækja barnið sitt“, segir Kristján Geirsson lögreglumaður.
Að sögn Kristjáns er ekki mikið um að foreldrar séu fjarverandi þegar lögreglan hefur samband en það er þó algengara á sumrin að foreldrar séu í sumarbústöðum eða annars staðar.
