Skipverjar telja að skipið hafi lekið

Sjópróf vegna neta- og togbátsins Unu í Garði GK-100 sem fórst norður af Skagafirði aðfaranótt þriðjudagsins 17. júlí sl. lauk í gær fyrir Héraðsdómi Reykjaness. Skipstjóri, stýrimaður og vélstjóri auk ellefu ára sonar stýrimannsins komust af en tveir menn fórust með bátnum. Fréttavefur Morgunblaðsins.

Aðspurðir sögðu allir skipverjarnir að sjór hlyti að hafa komist í lestar skipsins og orðið til þess að það sökk. Þegar skipinu var beygt 60° á stjórnborða hefði skipið hallast mikið. Við það hefði sjór komist inn um opnar lúgur og dyr sem varð til þess að Una í Garði sökk á örskotsstundu. Enginn þeirra gat þó sagt til um hvar sjórinn hefði komist inn í bátinn.
Fram kemur á mbl.is að þegar Una í Garði sökk hafi skipið verið á rækjuveiðum norður af Skagafirði og hafði togað í um fimm klukkustundir. Hæglætisveður var á miðunum. Ásgrímur Pálsson stýrimaður tók við stjórn skipsins á öðrum tímanum aðfaranótt þriðjudagsins.

Ákveðin og þung hreyfing
Eftir að hafa togað í um eina og hálfa klukkustund var komið að því að snúa skipinu. Þegar hann var nýbúinn að beygja um 60° á stjórnborða varð hann var við að skipið tók að halla mikið á stjórnborðshlið með "ákveðinni og þungri hreyfingu". Þegar hann leit fram með skipinu sá hann að það var mikið sokkið að aftan. Ásgrímur sagðist þá strax hafa gert sér grein fyrir að ekkert gæti komið í veg fyrir að skipið sykki. Hann hljóp að káetu Hjalta Ástþórs Sigurðssonar skipstjóra og ræsti hann og hélt síðan áfram niður að káetum hinna skipverjanna til að vekja þá. Hann greip því næst son sinn og saman tókst honum og Leó Þorsteinssyni vélstjóra að koma honum með sér upp á næsta dekk. Þegar Leó rétti drenginn upp stigann upp í brú náði sjórinn honum upp að handarkrikum. Sjór og loftþrýstingur skolaði þeim síðan upp stigann og eftir stigaganginum fram í brúna.

Gerðist á ógnarhraða
Ásgrímur sagðist viss um að þeir Árni Pétur Ólafsson og Ástmar Ólafsson sem fórust með Unu í Garði hefðu heyrt köll sín um að skipið væri að sökkva. Hann hefði aftur á móti ekkert séð til þeirra frá því að hann sparkaði upp hurðinni að káetu þeirra. Hann efast um að það hafi liðið lengri tími en 1-2 mínútur frá því hann varð fyrst var við að eitthvað óvenjulegt væri á seyði og þar til skipið var sokkið. Leó Þorsteinsson vélstjóri sagði að frá því að Ásgrímur vakti hann hefði allt gerst með ógnarhraða. Í svefnrofunum hefði hann talið að eitthvað hefði bilað og því drifið sig fram úr. Eftir að hafa þurft að vega sig út dyrnar og fram á gang hefði hann þó fljótlega gert sér grein fyrir alvöru málsins. Einhver sjór var þá kominn á ganginn. Þegar komið var upp á næsta dekk hefði Una í Garði verið farin að halla svo mikið að hann gekk á gólflistunum. Honum hefði síðan skolað upp síðasta stigaganginn og upp í brúna. Þá hefði Una í Garði verið komin alveg á hliðina og brúargólfið hefði virst sem veggur. Þrátt fyrir að hann hafi verið á Unu í Garði í átta ár sagðist Leó hafa átt í erfiðleikum með að rata. Þegar hann var kominn í brúna steig hann upp á stól sem fastur var við brúargólfið og tókst honum að opna hurð á brúnni. Loftþrýstingur og sjór skaut honum þá út um hurðina og upp á yfirborðið.

Fullt af sjó
Leó sagðist hafa veitt því athygli að þegar stefnið á Unu í Garði hvarf í hafið hefði ekki komið loftsog eins og við mátti búast. Skipið hlyti því að hafa verið fullt af sjó þegar það sökk. Leó taldi einu útskýringuna á slysinu vera þá að leki hefði komið að skipinu. Þar sem veður var stillt hefði enginn veitt því athygli. Þegar skipinu var síðan beygt hefði sjórinn færst yfir á aðra hliðina með fyrrgreindum afleiðingum. Leó sagðist hafa athugað dælur skipsins áður en hann gekk til náða um kl. 23. Þá hefði ekkert verið athugavert og enginn sjór í lestum skipsins. Sjórinn hlyti því að hafa lekið inn síðar. Hann vissi þó ekki hvar sjórinn hefði getað flætt inn en sagðist geta fullyrt að hann hefði ekki komið úr vélarrúminu. Hefði sjór lekið þar inn hefðu vélar skipsins fljótlega drepið á sér. Fram kom við sjóprófin að netalúga, stjórnborðsmegin á millidekki, var opin þegar Una í Garði sökk. Skipverjarnir báru allir að það hefði verið vaninn að hafa lúguna opna, a.m.k. á sumrin, til að þess að hleypa fersku lofti inn í skipið. Mikið þyrfti að vera að veðri til að sjór kæmist þar inn og alvanalegt að hafa lúguna opna um leið og togað var. Lúgan hefði þar að auki verið opin við mun verri aðstæður en voru fyrir hendi þegar skipið sökk.
Unu í Garði var breytt töluvert í skipasmíðastöð í Póllandi í fyrra og skipverjarnir töldu allir að sjóhæfni þess og stöðugleiki hefði ef eitthvað væri verið betri eftir breytingarnar.
Hjalti Ástþór Sigurðsson, sem var skipstjóri í umræddri veiðiferð, sagði að sjóhæfni skipsins hefði verið betri eftir breytingarnar og stöðugleiki þess meiri. Hjalti leysti Gísla Erling Kristinsson skipstjóra af en hann var í leyfi þegar Una í Garði sökk. Gísli bar á sama hátt um sjóhæfni skipsins.
Um borð í Unu í Garði var neyðarbauja sem fór ekki í gang fyrr en um átta klukkutímum eftir að skipið sökk. Hjalti benti á að samkvæmt reglugerðum hefði alls ekki þurft að vera slík bauja í skipinu. Annar neyðarbúnaður hefði virkað mjög vel. Hann sagðist hefðu viljað að neyðarsendir í björgunarbátnum hefði gefið frá sér merki um að sending væri hafin þar sem slíkt hefði aukið þeim vissu um að einhver vissi af þeim. mbl.is greindi frá.