Risaskref inn í framtíðina
Samfélagið er að breytast með eðli þekkingar. Nýjar aðferðir og kennslutæki eru að ryðja sér til rúms og skólastarf er að færast nær raunveruleika nemenda. Reykjanesbær er um þessar mundir að innleiða Ipad-spjaldtölvur inn í grunnskólastarf bæjarins en Heiðarskóli ríður þar á vaðið, hinir skólarnir fylgja svo í kjölfarið um áramót. Nemendur í 8.-10. bekk fá spjaldtölvurnar í hendur og þeim kennt að nýta sér tæknina sem spjaldtölvurnar bjóða upp á í námi. Gylfi Jón Gylfason fræðslustjóri Reykjanesbæjar og Haraldur Axel Einarsson aðstoðarskólastjóri Heiðarskóla, settust niður með blaðamanni Víkurfrétta og ræddu spjaldtölvuvæðinguna.
Haraldur er einn af þeim fyrstu til að nýta sér spjaldtölvu við kennslu. Haraldur fór hægt af stað, var í upphafi bara að leitast eftir því að geta skrifað beint á tölvuna því sem varpað væri síðan upp á töflu. „Ég keypti mér sjálfur Ipad og kem með hann í skólann og byrjaði að prófa mig áfram. Við sáum strax að þetta var skrifbrettið sem við höfðum leitast eftir.“ Þetta vatt smám saman upp á sig, í ljós kom að notkunarmöguleikar Ipadanna voru miklir. Það verður síðan til þess að spjaldtölvan verður notuð meira við kennslu og innan skamms eru nemendur farnir að mæta með spjaldtölvur í skólann. Áhugi nemenda og ánægja í kennslu hefur aukist mikið. „Nú koma nemendur til okkar og benda okkur á forrit eða einhverjar leiðir sem sniðugt er að nota í náminu. Það er alveg nýtt. Það hefur ennþá enginn nemandi komið til mín með bók og tjáð mér að það væri gott að nota hana í náminu. Með því að nota spjaldtölvuna í kennslu erum við að sjá að nemendur eru í auknum mæli með meiri ábyrgð á sínu námi.“
Með spjaldtölvunum er hægt að gefa nemendum beina endurgjöf á nám sitt. Einnig er verið að ýta undir sköpun, sem er lykilatriði í kennslu að mati Haraldar. „Við erum með þessu að einblína á nemandann og einstaklingsmiðað nám. Auk þess verður nám hraðara og hnitmiðaðra,“ segir Haraldur.
Gylfa Jóni finnst það vera eitt af meginatriðunum. Það sé alltaf verið að tala um að miða námið að þörfum hvers og eins. „Mér finnst Ipadinn vera tæki sem býður upp á þann möguleika. Menn geta farið á sínum eigin hraða yfir námsefnið.“
Tók strax eftir breytingum í kennslustofunni
Haraldur tók strax eftir breytingum í kennslu en fyrir það fyrsta þá þurfti hann ekki lengur að snúa baki í nemendur meðan innlögn fór fram. „Maður fór að horfast í augu við nemendur um leið og maður var að leggja inn nýtt námsefni en ég fann að það hefur ótrúleg áhrif. Þú getur lesið meira í bekkinn og tengist krökkunum mun betur,“ segir Haraldur sem telur að virknin í stofunni breytist til muna og að kennslustundin sé farin að snúast mun meira um nemendur og nám þeirra en kennarann sjálfan.
Páll Orri Pálsson nemandi í 8. bekk Heiðarskóla hefur um nokkurt skeið notast við spjaldtölvu í skólanum, en hann segir nemendur einnig finna mikinn mun á kennslu. „Það er mun auðveldara að nálgast kennarann og hann getur verið hvar sem er í stofunni þegar hann er að kenna,“ en Páll segir það jafnframt hjálpa honum mikið í hinu daglega lífi að kunna vel á svona tæki. Það virðist stefna í það að námsbækur heyri að mestu leyti sögunni til og við það léttist taska nemenda því allar bækur sem notaðar eru í skólanum eru til á rafrænu formi og þess vegna óþarfi að hafa þær í töskunni. Páll Orri segir það vera mikinn mun frá því sem áður var en hann hefur nú notast við Ipadinn í nokkurn tíma í nokkrum námsgreinum.
Fjárfesting sem getur skipt sköpum
„Þetta er auðvitað fjárfesting. Það er alveg klárt að þetta er ekki ókeypis, en það eru hlutir sem detta út á móti. Þar sem þetta hefur verið tekið upp í skólum þá fer ljósritunarkostnaður til dæmis niður um 80%. Auk þess sem þetta er að sjálfsögðu umhverfisvænt. Bilanatíðni í þessum tölvum er mun fátíðari en í hinum hefðbundnu tölvum og spjaldtölvurnar munu að einhverju leyti leysa þær af hólmi,“ segir Gylfi Jón. Ofan á allt annað sýnir reynslan erlendis frá að yfirleitt batnar námsárangur í skólum þar sem spjaldtölvur eru notaðar með þeim hætti og fyrirhugað er í Reykjanesbæ.
Haraldur segir að það verði að hugsa upp á nýtt hvernig skólinn hyggist endurnýja tölvubúnað skólans. Það sé ekki víst að nýjar tölvur verði teknar inn ef spjaldtölvurnar reynast eins og vonast sé til. Tölvukennsla gæti hreinlega farið fram á spjaldtölvum. „Tölvukennsla í dag er með allt öðrum hætti en áður var. Það á ekki að vera með nemendur í sérstökum tölvutímum heldur eiga þau að læra á tæknina og búnaðinn í gegnum námsefnið. Samhliða náminu áttu að geta nýtt þér tæknina til þess að koma efninu til skila,“ segir Haraldur sem nýlega var ráðinn aðstoðarskólastjóri Heiðarskóla. Hann viðurkennir að hann kveðji kennsluna með söknuði, þar sem spennandi tímar séu framundan.
Gylfi Jón segir að eðli þekkingar sé að breytast og með tilkomu tækja eins og spjaldtölvu sé ekki sama þörf á utanbókarlærdómi og áður. „Nemendur eru ekki nema 10 sekúndur að slá einhverju inn í vélina og fá svar. Það er mjög mikilvægt að nemendum verði þessi tækni eðlileg og eiginleg. Mín tilfinning er sú að 99% krakka og unglinga séu þegar að nota sér tölvutæknina í sínu daglega lífi utan skólans.“
Hættum að segja stopp við tækninni
Í gegnum tíðina hafa símar og ýmis önnur tæki verið litin hornauga inni í kennslustofunum en það virðist þó vera að breytast.
„Við þurfum að hætta að segja stopp við tækninni og taka hana meira inn í kennslustofuna. Við getum kennt nemendum að nýta sér snjallsímana og tölvurnar í þeirra námi,“ segir Haraldur sem vill síður vera með boð og bönn. „Nemendur okkar verða að þróa með sér þá hæfni að geta metið þær upplýsingar sem þeir gúggla eða finna á netinu, hvaða heimildir skal taka gildar og hverjum skal hafna. Einnig þurfa þeir að átta sig á því hvenær á við að nýta hana og hvenær ekki. “
Erum að stíga risa skref inn í framtíðina
Gylfi hefur það á orði að talað sé um yngri kynslóðina sem „digital native,“ sem útleggst kannski á íslensku sem stafrænn innfæddur. Eldri kynslóðin sé þá eins og stafrænir innflytjendur í netheima, en þetta er samlíking sem oft er notuð þar sem þessa tækni ber á góma. Þar á Gylfi við að þeir sem eldri séu þurfi að læra á tæknifyrirbrigði eins og spjaldtölvur og snjallsíma, en yngri kynslóðin þurfi þess ekki, sé þetta næstum eðlislægt, þar sem þau hafi alist upp við hana. „Þetta er veruleiki okkar nemenda og tel ég það vera hlutverk skólanna að búa nemendur fyrir þann heim sem þau búa í. Við erum að stíga risa skref inn í framtíðina með þessu.“
Eins og Gylfi Jón segir þá á það stundum við að fullorðið fólk sé hrætt við allar þessar tækninýjungar sem flæða um samfélagið en Haraldur segir það ekki gilda um yngri kynslóðina. „Ég tel að þau séu hvergi bangin. Maður upplifir mikinn spenning. Það er enginn beint hræddur við þetta en auðvitað eru nemendur misfljótir að aðlagast eins og gengur og gerist. Þetta er þó það auðvelt að þú getur lagt svona tæki fyrir framan tveggja ára barn og það finnur strax út leiðir til þess að fá það til þess að virka.“
Til að byrja með verða keyptar spjaldtölvur fyrir 8.-10. bekk. Gylfi segir að vilji sé fyrir því að fara jafnvel niður í yngri bekki með spjaldtölvurnar. Heiðarskóli stígur fyrstu skrefin í átt að spjaldtölvuvæðingunni en allir hinir skólarnir í Reykjanesbæ fylgja á eftir strax um næstu áramót. „Heiðarskóli mun ríða á vaðið en við munum nýta reynslu skólans af notkun tölvanna þegar hinir skólarnir koma inn,“ segir Gylfi.
Námið áhugaverðara og skemmtilegra
Páll Orri segir að nemendur séu orðnir spenntir fyrir að spreyta sig á spjaldtölvunum „Ég hugsa að það verði áhugaverðara og skemmtilegra að læra á Ipad. Þetta er nútíminn. Eftir fermingu eiga 90% af krökkum snjallsíma eða Ipad og það kunna allir á þetta. Ég man hvað ég hlakkaði til að koma með Ipad í skólann og það hefur gert námið mun skemmtilegra.“ Páll segir að í mörgum skólum sé það svo að símar og slík tæki séu illa liðin, en sú sé ekki raunin í Heiðarskóla. „Við erum jafnvel hvött til þess að nota símann sem reiknivél.“
Nemendum er treyst fyrir tækjunum
Teknar verða í gildi skýrar reglur varðandi umgengni tækjanna en ætlast verður til þess að hver nemandi geti farið með spjaldtölvuna heim og unnið heimanámið. Það er eins með spjaldtölvurnar eins og bækurnar, nemendur skila þeim á vorin fyrir sumarfrí. Eftirlit má hafa með notkun nemenda á spjaldtölvunni og þar verður fylgst með því að tækið verði ekki misnotað. „Við viljum þó fara af stað þannig að nemendum sé treyst fyrir tækinu og þeir læri að umgangast það rétt,“ segir Haraldur. Búið er að gera samkomulag við foreldra þar sem skýrt er kveðið á um það að ábyrgðin sé þeirra þegar tækið er komið í heimahús. Fari svo að tækin eyðileggist þá sé hvert einstakt tilfelli skoðað hvað varðar tryggingamál. Tækin eru þó vel varin og slys á þeim afar fátíð þar sem reynsla er komin á notkun tækjanna.
Ætlast er til þess að nemendur geti notast við sömu spjaldtölvuna frá 8. til 10. bekk og þá verður framhaldið skoðað varðandi notkun tölvanna. Hugsanlega verður nemendum boðið að kaupa tölvurnar þegar þeir ljúka grunnskólanámi enda tölvan orðin mikilvægt verkfæri í þeirra námi. Annars verður tölvan nýtt áfram í skólanum að sögn Haraldar. Þetta á þó eftir að þróa.
Opna skólasamfélagið upp á gátt
Auðvitað hangir margt annað á spýtunni og verður að kenna kennurum að notast við spjaldtölvurnar. „Það hefur sýnt sig úti í heimi þar sem þetta hefur tekist vel til að kosta þarf töluverðu til svo upplýsa megi kennara og foreldra, það verður því boðið upp á námskeið fyrir kennara næsta haust ,“ segir Gylfi.
Haraldur vonast til þess að foreldrar læri á spjaldtölvuna í gegnum börnin sín en hann telur að með tilkomu þeirra sé verið að opna skólasamfélagið upp á gátt. „Við ætlum að nýta okkur möguleikann á því að setja inn kennslumyndbönd þar sem kennari skýrir út námsefni og með því sjá foreldrar hvernig skólastarfið fer fram að mestu leyti. Þannig geta foreldrar tekið virkari þátt í námi barnsins.“
Reykjanesbær verður í allra femstu röð
„Í þessu ferli vitum við að það verða hindranir á vegi okkar. Við ætlum bara að læra af þeim á leiðinni. Það er bara allt í lagi. Ég er líka alveg sannfærður um það að þetta mun skapa ný störf í framtíðinni. Krakkar í Reykjanesbæ verða í allra fremstu röð í notkun á þessari tækni og þeir munu í fyllingu tímans bæta enn frekar við og finna nýjar leiðir til að nota tæknina og það mun í fyllingu tímans skapa störf í Reykjanesbæ,“ segir Gylfi Jón.
Nú þegar hafa verið keyptar 44 Ipadar fyrir nemendur Heiðarskóla, aðrir 8 voru keyptar fyrir kennara og auk þess eru fyrir fimm spjaldtölvur sem skólinn fjárfesti sjálfur í á síðasta ári. 8 Ipadar hafa verið keyptir í hvern hinna skólanna fyrir kennara.
Eftir áramót verður svo einum árgangi í hverjum skóla Reykjanesbæjar afhentir Ipadar. Kennarar eru að taka tækninni vel en Haraldur viðurkennir að þeir séu oft dálítið íhaldssamir. „Það er aðeins verið að rugga bátnum, en upp til hópa eru flestir jákvæðir fyrir þessu,“ þó svo að þægindahringur þeirra sé að þrengjast að vissu leyti.
„Ég sé fyrir mér að hér muni rísa upp fyrirtæki tengd þessari tækni í framtíðinni. Fyrsta skrefið í átt til þess er að nemendum sé eðlilegt að nota þessa tækni 21. aldarinnar. Við erum að bjóða þeim upp á það. Þetta er eitthvað sem nær til nemenda með allt öðrum hætti en við eigum að þekkja. Ef við gerum þetta vel þá erum við að styrkja nemendur okkar og kennara í þessu samfélagi okkar sem er nú þegar til fyrirmyndar og hefur alla burði til að verða enn betra,“ segir Gylfi Jón Gylfason fræðslustjóri Reykjanesbæjar að lokum.
