Óska rannsóknar ríkissaksóknara vegna vinnubragða Lögreglunnar í Keflavík við handtöku

Kristjana Hafdís Hreiðarsdóttir og sonur hennar Ágúst Hilmar Dearborn hafa sent ríkissaksóknara bréf þar sem óskað er rannsóknar á handtöku sem lögreglan í Keflavík stóð að þegar Ágúst Hilmar lenti í bílslysi í Reykjanesbæ vegna flogaveikiskasts sem hann fékk undir stýri. Þau telja að lögreglan hafi beitt harðræði við handtökuna og gagnrýna mjög vinnubrögð lögreglunnar í málinu í heild sinni.

Ágúst Hilmar sem er 21 árs gamall fékk fyrsta flogaveikiskastið fyrir 5 árum síðan þegar hann var 16 ára. Að sögn Hafdísar móður hans fór hann strax í rannsóknir og í meðferð vegna flogaveikinnar og hefur verið á sérstökum lyfjum síðan. Ágúst er með svokallaða flogaveiki hina meiri sem er flogaveiki á mjög háu stigi. Frá því Ágúst fékk bílpróf hefur hann fjórum sinnum lent í umferðaróhöppum sem rekja má til flogaveikinnar. Í september árið 2001 keyrði hann út af á Strandaheiði og í janúar árið 2002 lenti hann í umferðaróhappi við Seylubraut og í kjölfarið missti hann bílprófið í 9 mánuði. Ágúst fékk bílpróf aftur í september árið 2002 og var aukinn við hann lyfjaskammturinn til að halda flogaveikinni niðri, en flogaveikir einstaklingar þurfa að gangast undir læknisskoðun áður en þeir fá bílpróf. Í apríl á þessu ári lenti Ágúst í umferðaróhappi á Flugvallarvegi og þann 3. september lenti Ágúst í umræddu umferðaróhappi þar sem bifreið sem hann ók lenti á járngirðingu við Njarðarbraut í Njarðvík, en í kjölfar árekstursins missti Ágúst bílprófið í óákveðinn tíma. Í kjölfar þess óhapps var Ágúst handtekinn þar sem móðir hans og hann sjálfur segja lögregluna hafa beitt sig harðræði.

Man lítið

Þegar Ágúst rifjar slysið upp man hann eftir sér þegar hann keyrði fram hjá verslun Samkaupa í Njarðvík. Hann segir að hann hafi fundið fyrir því að hann væri hugsanlega að fá flogaveikiskast, en hann var á leiðinni heim. „Ég fæ alltaf sérstaka tilfinningu í líkamann þegar kast nálgast,” segir Ágúst og man ekki meira eftir sér fyrr en á lögreglustöðinni þegar hann hafði verið handtekinn. Í lögregluskýrslu um málið kemur fram að Ágúst hafi legið í götunni þegar lögreglan kom á vettvang. Þar segir að nokkrir vegfarendur hafi verið að huga þar að manni. Í skýrslunni segir að Ágúst hafi verið með meðvitund þegar lögregla kom á staðinn, en hafi verið mjög ringlaður og engu svarað.

Átti erfitt með öndun

Tveir aðilar voru á vettvangi þegar lögreglan kom og starfar annar þeirra sem hjúkrunarfræðingur og eru þeir vitni á vettvangi. Samkvæmt lögregluskýrslunni sagði annað vitnið að Ágúst hafi verið meðvitundarlaus þegar þeir komu á staðinn en hann hafi fljótlega rankað við sér. Vitnið sagði að hann hafi athugað hvort Ágúst væri með einhverja áverka á hálsi en að hann hafi ekki greint nein merki þess, en þegar Ágúst hefði verið að komast til meðvitundar hafi hann greinilega átt erfitt með öndun. Í skýrslunni kemur fram að þá hafi vitnið tekið Ágúst út úr bifreiðinni og lagt hann á jörðina svo hann ætti auðveldara með öndun. Í skýrslunni segir að vitnið hafi snemma tekið eftir sterkum einkennum um að Ágúst væri að ranka við sér eftir mikið krampakast. Vitnið tjáði lögreglunni að Ágúst hafi verið „fjarrænn og illa áttaður” og að hann hafi “svitnað mikið og verið frekar kaldur viðkomu.” Í skýrslunni kemur fram að Ágúst hafi ekki verið í öryggisbelti.

Fluttur í handjárnum

Í lögregluskýrslunni segir að þegar sjúkraflutningamenn voru að ræða við Ágúst hafi hann virst kominn með fulla meðvitund, en hafi virkað illa áttaður og ekki skilið af hverju lögreglan væri á staðnum, auk þess sem hann hafi ekki kannast við að hafa lent í árekstri. Samkvæmt lögregluskýrslunni settist Ágúst aftur inn í bifreiðina og sagði við lögregluna að hann ætlaði sér að fara og þegar lögreglumenn útskýrðu fyrir honum að bifreiðin væri óökufær hafi hann ekki skilið það.

„Ágúst vildi ekki koma með sjúkrabifreiðinni í fyrstu en síðan var hann leiddur mótþróalaust af lögreglumönnum og sjúkraflutningamönnum að sjúkrabifreiðinni. Ágúst virtist frekar óstöðugur þegar hann var leiddur að sjúkrabifreiðinni. Þegar síðan var verið að aðstoða Ágúst upp í sjúkrabifreiðina harðneitaði hann skyndilega að fara inn í bifreiðina og reiddist mjög,” segir orðrétt í skýrslunni, en þar kemur einnig fram að reynt hafi verið að ræða við Ágúst og róa hann niður, en hann hafi engu svarað, verið ógnandi í framkomu og ýtt lögreglumönnum frá sér. “Ágúst hlýddi ekki tilmælum um að róa sig niður og kreppti hann hnefana og sló frá sér,” segir orðrétt í skýrslunni. Í kjölfar þess var tekin ákvörðun af lögreglumanni að handjárna Ágúst þar sem lögreglan taldi ástand hans óstöðugt og var hann fluttur í handjárnum á Lögreglustöðina í Keflavík „sökum ástands hans” eins og fram kemur í skýrslunni.

Í lögregluskýrslunni segir að Ágúst hafi verið “frekar æstur” í lögreglubifreiðinni og að lögreglumaður hafi þurft að halda honum til að hann myndi ekki skaða sjálfan sig. Ágúst var færður í fangaklefa þegar komið var með hann á lögreglustöðina “til að reyna að róa hann niður en hann slóst við lögreglumennina og veitti mikla mótspyrnu. Lögreglumenn þurftu að halda Ágústi inn í klefanum  þar til hann róaðist,” segir orðrétt í skýrslunni og tekið er fram að hann hafi hlotið “einhver sár á handleggjum eftir handjárnin vegna þess að hann reyndi stöðugt að toga járnin í sundur og komast úr þeim.”

Man fyrst eftir sér í fangaklefanum

Ágúst segist fyrst muna eftir sér í fangaklefanum eftir handtökuna. „Það stóðu lögreglumenn í kringum mig og voru að skoða augun á mér og spurðu mig hvort þeir mættu leita á mér sem ég svaraði játandi. Lögreglumaðurinn byrjar að þukla á vösunum á buxunum mínum. Síðan slokknar aftur á mér og það næsta sem ég man er að það eru rosaleg læti inn í fangaklefanum og það var búið að keyra mig niður í beddann sem er í klefanum. Ég lá í svitapolli á maganum og handjárnaður aftur fyrir bak. Ég lá á bekknum og lögreglumennirnir keyrðu hnén í bakið á mér,” segir Ágúst og bætir því við að honum hafi liðið eins og hann hafi verið að kafna. „Ég var grátandi, allur í slefi, svita og tárum og mér leið eins og ég væri að kafna. Ég grátbað þá um að hætta og sagði að ég yrði góður. Ég sá lögreglumenn í kringum mig á meðan ég var keyrður niður og síðan slokknar aftur á mér. Það næsta sem ég man er að það er öskrað að foreldrar séu komnir. Síðan man ég eftir mér í bílnum á leiðinni heim með mömmu.”

Biðu í 20 mínútur á lögreglustöðinni

Hafdís móðir Ágústar segir að vinkona sín hafi komið heim til þeirra og sagt henni frá slysinu. Þegar Hafdís var á leið út um dyrnar segir hún að annað vitnið á vettvangi hafi komið og sagt henni frá því sem gerðist. Hún hafi þá farið beint niður á stöð og þegar þangað kom hafi Ingólfur Jónsson sambýlismaður hennar verið kominn þangað. Þau segjast ítrekað hafa sagt við lögreglumann sem ræddi við þau að Ágúst væri flogaveikur og að þau krefðust þess að fá að fara til hans, en þau segjast hafa heyrt hróp og vein frá Ágústi úr fangaklefanum. „Lögreglumaðurinn sem var á staðnum sagði að við mættum ekki fara til Ágústar, en við töldum sem foreldrar hans að við mættum fara til hans og reyna að róa hann niður og hjálpa honum. Lögreglumaðurinn sagði okkur að bíða,” segir Ingólfur og telur að þau hafi beðið hátt í 20 mínútur á lögreglustöðinni áður en þau hafi fengið að hitta Ágúst. Hafdís segir að þau hafi strax látið vita að Ágúst væri flogaveikur og að þau þyrftu að komast til hans. “Það var ekkert hlustað á mig þannig að ég ákvað að hringja niður á heilsugæslu þar sem ég fékk samband við yfirlækni. Um leið og lögreglumaðurinn heyrði að ég væri kominn með lækni í símann þá hvarf hann á bakvið. Læknirinn vildi fá að ræða við lögregluna, en ég marghringdi bjöllunni og kallaði en mér var ekki svarað. Stuttu síðar komu lögreglumennirnir fram og sögðu okkur að við mættum koma,” segir Hafdís og þegar þau komu inn var búið að sleppa Ágústi. “Þeir voru búnir að hleypa honum á klósettið og þar var hann búinn að kasta mikið upp. Þegar ég sá hann var hann rennandi blautur af svita og ég fékk að fara með hann heim þar sem ég kom honum í rúmið,” segir Hafdís.

Í lögregluskýrslunni kemur fram að lögreglumaður hafi rætt við Hafdísi þegar hún kom á lögreglustöðina og útskýrt fyrir henni að Ágúst hafi verið mjög æstur og “því hefði þurft að grípa til þeirra aðgerða sem gert var.” Í lögregluskýrslunni segir síðan orðrétt: „Ágúst fór síðan heim með móður sinni en ekki var hægt að ræða við Ágúst sökum veikinda hans.”

Fjölskyldan ósátt

Það sem Hafdís og Ingólfur gagnrýna helst í vinnubrögðum lögreglunnar er harðræði við handtöku Ágústar. Þau segja að vitnin í málinu hafi sagt þeim að lögreglumenn á vettvangi hafi verið látnir vita af flogaveiki Ágústar. „Það skipti greinilega engu máli og það sem við erum líka gríðarlega ósátt við er að honum hafi verið hent í fangaklefa í stað þess að fara með hann á heilsugæsluna. Lögreglan vissi að hann væri flogaveikur,” segja þau.

Fjölskylda Ágústar segist hafa fundið fyrir kjaftasögum  um að Ágúst hafi verið undir áhrifum eiturlyfja þegar áreksturinn átti sér stað. Ágúst segir að hann hafi vissulega komist í kast við lögin í gegnum árin, en að hann hafi ekki verið undir áhrifum eiturlyfja. “Ég hef lent í slagsmálum þegar ég hef verið fullur og ég viðurkenni það. Lögreglan hefur haft afskipti af mér nokkrum sinnum, en ég er nokkurn veginn hættur að drekka enda veit ég að ég má ekki drekka með lyfjunum sem ég tek inn vegna flogaveikinnar,” segir Ágúst. Hafdís móðir hans segir að þó Ágúst eigi sér einhverja fortíð gagnvart lögreglunni þá eigi ekki að koma fram við einstaklinga á þann hátt sem gert var, sérstaklega ekki þar sem vitneskja var til staðar um að Ágúst væri flogaveikur. “Ágúst er enginn engill. Hann hefur mikið skap og hann hefur lent í lögreglunni. Hann er ekki glæpamaður. En drottinn minn dýri, svona á ekki að fara með veika einstaklinga.”

Hörð gagnrýni á störf lögreglunnar

Þau segja ástæðuna fyrir því að þau hafi nú ákveðið að skrifa ríkissaksóknara bréf þar sem þau krefjast rannsóknar á málinu, sé fólgin í því að þau vilji ekki að svona endurtaki sig. “Lögreglan á ekki að koma svona fram við veika einstaklinga. Ágúst er svo sannarlega ekki sá eini sem er flogaveikur á Íslandi. Hann hefði getað dáið í fangaklefanum vegna meðferðar lögreglumannanna á honum,” segir Hafdís og þau eru ósátt við margt í vinnubrögðum lögreglunnar í þessu máli. “Við erum ósátt við það hvernig lögreglumennirnir tóku á málum á vettvangi þar sem hann var handtekinn með valdi þótt þeir vissu að hann væri flogaveikur. Við erum ósátt við það að hann hafi verið fluttur í fangaklefa í stað heilsugæslunnar. Við erum ósátt við framkomu lögreglumanna þegar við fengum ekki að ræða við Ágúst á stöðinni og við erum gríðarlega ósátt við það hvernig farið var með Ágúst í fangaklefanum. Við vonuðumst eftir því að Lögreglan í Keflavík myndi hafa samband við okkur og biðja okkur afsökunar, en við höfum ekkert heyrt. Við erum einnig ósátt við það og þess vegna óskum við eftir þessari rannsókn.”

Ágúst segist mjög ósáttur við vinnubrögð lögreglunnar í máli hans. “Ég bara skil ekki hvernig þessir lögreglumenn sem héldu mér og trömpuðu á mér í klefanum hafi getað tekið þátt í þessu. Það á enginn maður skilið þá meðferð sem ég fékk.”

Víkurfréttir höfðu samband við Lögregluna í Keflavík sem vildi ekki tjá sig um málið.

 

Yfirlýsing frá fjölskyldunni

Við viljum taka það skýrt fram að fram að þessu tiltekna atviki höfum við ekki haft nema gott eitt að segja um lögregluna í Keflavík. Í gegnum tíðina höfum við alltaf getað leitað til lögreglunnar og hún hefur sinnt okkar beiðnum af alúð og samviskusemi.

Eina ástæðan fyrir því að við erum að vekja athygli á því sem að kom fyrir Ágúst er sú að við viljum að það verði víti til varnaðar - að svona lagað gerist ekki aftur. Veikt fólk verður að geta treyst því að það sé farið með það á sjúkrahús þegar við á, en lendi ekki í fangageymslum lögreglunnar. Að okkar mati þá er þetta það sem málið snýst um - það er mannlegt að gera mistök, okkur verður öllum á annað slagið og enginn verður minni fyrir að viðurkenna það, hvorki lögreglan né aðrir, heldur þvert á móti.

Við vonum bara innilega að einhver lærdómur verði dreginn af þessum mistökum svo að svona lagað komi ekki fyrir aftur.

Ágúst Hilmar Dearborn

Kristjana Hafdís Hreiðarsdóttir

Ingólfur Jónsson

 

Úr bókinni Heimilislæknirinn:

„Einkennandi fyrir flogaveiki hina meiri eru köst, þar sem meðvitundarlaus sjúklingurinn fellur niður, líkaminn allur stífnar upp og rykkist síðan stjórnlaust til. Svona krampar geta staðið í fáeinar mínútur og á eftir fylgir venjulega djúpur svefn eða ruglástand. Í kastinu getur sjúklingurinn jafnvel misst stjórn á þvagblöðrunni og kastað vatni.”

Bls. 292.

„Hafðu bara í huga, að hversu virkur sem sjúklingurinn kann að virðast, þá gerir hann sér raunverulega enga grein fyrir hvað er að gerast og það þarf að beina honum varlega frá hættulegum stöðum, en ekki að skamma hann eða rökræða við hann.”

Bls. 294.