Pétur Pálsson, framkvæmdastjóri Vísis hf. í Grindavík segir menn bíða í mikilli óvissu eftir kvótadómnum. Búist er við að hann falli nú um páskana og hann gæti þýtt algjört hrun fyrir fyrirtæki eins og Vísi. „Ég hef reyndar ekki trú á að Alþingi sé svo máttlaust að það horfi á þetta hrynja. Ef að „réttlætinu“ verður ekki fullnægt á annan hátt, en að eyðileggja arðsemina í greininni þá hrynur kerfið og hagkerfið í leiðinni, nema að eitthvað annað komi í staðinn. Viðhorf til útgerðarmanna segir hann á lágu plani. Menn reyni t.d. að forðast umræðu í fermingarveislum.Útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækið Vísir sf. í Grindavík var stofnað 1. desember 1965. Páll Hreinn Pálsson var aðaleigandi og forstjóri fyrirtækisins en eigendur ásamt honum voru Ásgeir Lúðvíksson og Kristmundur Finnbogason. Félagið var gert að hlutafélagi árið 1981 og við upphaf ársins 2000 lét Páll af störfum. Nú sjá synir Páls, Páll Jóhann og Pétur Hafsteinn, um rekstur Vísis hf. Á síðasta ári hóf fyrirtækið fiskvinnslu á tveimur stöðum til viðbótar við Grindavík og þrátt fyrir ýmsa byrjunarörðugleika, hefur rekstur allra fyrirtækjanna gengið vel það sem af er. Nú vinna um 200 manns hjá Vísi hf. á sjó og landi en fyrirtækið á sjö skip og kvóti þeirra er um 9000 þorskígildi. Silja Dögg Gunnarsdóttir leit við í Vísi í Grindavík á dögunum og náði Pétri á hlaupum. Hann fékkst til að setjast niður í nokkrar mínútur og viðra skoðanir sínar á sjávarútvegsstjórnum á Íslandi og viðhorfi almennings gagnvart útgerðarmönnum. Fyrirtækið stækkar Í ársbyrjun 1999 keypti Vísir meirihluta í fyrirtækinu Búlandstindi hf. á Djúpavogi og hafði í árslok eignast tæp 90% í félaginu. Síðar sama ár varð Vísir stofnaðili í Fiskvinnslunni Fjölni á Þingeyri, nýju fyrirtæki sem stofnað var með atbeina Byggðastofnunar. Vísir á nú tæplega helming í fyrirtækinu og sér um rekstur þess. Hvað kom til að þið fórum út í að kaupa tvö fyrirtæki á einu ári? „Tækifærin koma, stundum öll á sama tíma. Ástæðan fyrir að við fórum yfir á Djúpavog er að skipin okkar hafa verið mikið þar. Í um fjóra mánuði á ári lönduðum við á Hornafirði og Fáskrúðsfirði og keyrðum fiskinn suður, þannig að þetta nýja fyrirkomulag hentar okkur mjög vel. Það er mun hafkvæmara fyrir fyrirtækið að öllu leyti. Við sáum einnig fram á að þarna væri talsverður kvóti og vinnsla fyrirtækisins varð fjölbreyttari, en hingað til höfum við verið nær eingöngu í saltfiski og línuútgerð“, segir Pétur um þessa ævintýralegu stækkun Vísis. Neikvæð umræða í fjölmiðlum Þegar Vísir flutti sig yfir á Dúpavog var umræðan í ákveðnum fjölmiðlum fremur neikvæð í garð fyrirtækisins. „Ég held að það sé bara lenska hjá fjölmiðlum að horfa á neikvæðu hliðarnar, allavega sumum fjölmiðlum“, segir Pétur og nefnir DV í því samhengi. Þegar fyrirtækið hóf rekstur á Þingeyri þyrlaðist upp sama molviðrið Vísis-mönnum til mikils ama. Pétur segir að umræðan um kaupin á Djúpavogi hafa verið byggð á röngum forsendum vegna þess að forráð heimamanna á fyrirtækinu hafi fyrir löngu verið komin til Reykjavíkur, en í fjölmiðlum var látið að því liggja að Vísis-menn væru að hirða allt af heimamönnum og myndu sennilega skilja byggðina eftir allslausa. „Við keyptum hlutabréfin í Reykjavík. Kvótakerfinu er oftast kennt um ef byggðalög lenda í erfiðleikum. Því er ég ekki sammála og sem dæmi fengu Breiðdælingar mjög mikinn kvóta þegar kvótakerfinu var komið á á sínum tíma, hlutfallslega meiri en önnur byggðalög ef eitthvað er. Einhverra hluta vegna hefur reksturinn samt aldrei gengið hjá þeim, og ég hef mínar skýringar á því“, segir Pétur og bætir við að eðlilega hafi verið mikil óvissa og hræðsla hjá fólkinu á svæðinu um að Vísir myndi taka allt til Grindavíkur. Kaupin heppnuðust vel Að sögn Péturs hefur reksturinn á Djúpavogi gengið vel, það sem af er. Búið er að tvöfalda húsnæðið og svo hefur verið unnið í húsunum upp á hvern einasta dag, en Pétur segir að það sé ekki endilega mælikvarði á reksturinn. „Þetta hefur allavega gengið eins og við höfðum hugsað okkur þetta. Þegar menn fóru að átta sig, þá fór bara að verða gaman að eiga við þetta. Kaupin heppnuðust ágætlega og ég held að Vísir sé sterkari nú en áður og þá væntanlega Djúpivogur líka en því miður er hagur Breiðdælinga ekki betri en hann var áður en við komum en ég held ekkert verri heldur“, segir Pétur. Eigum ættir að rekja til Þingeyrar Pétur verður tíðrætt um Þingeyri. „ Það var allt önnur aðkoma að Fjölni. Við erum ættaðir frá Þingeyri. Pabbi byrjaði með sína útgerð, ásamt öðrum á Þingeyri, áður en hann hóf rekstur í Suðurnesjum. Afi var líka útgerðarmaður þarna, þannig að við höfðum miklu sterkari tengsl við Þingeyri heldur en við Djúpavog“, segir Pétur og viðurkennir að ætlunin hafi aldrei verið að fara á slóðir forfeðranna, heldur hafi hálfgerð tilviljun ráðið því. „Þetta fór nú þannig að við urðum burðarrásin í þessu, en í við ætluðum okkur í mesta lagi að standa á hliðarlínunni. Nú erum við með tæpan helming af hlutafé í Fjölni, eða um 450 millj. kr. Við höfum heimild til að fara í 500 millj. og ég geri fastlega ráð fyrir að gera það“, segir Pétur. Vinna 2000 tonn á ári Pétur segir að startið á Þingeyri hafi verið mjög gott og byggðakvótinn hafi styrkt fyrirtækið töluvert. „Byggðakvótinn á Þingeyri er 387 tonn, sem Fjölnir fékk, en stefnan er að kaupa 1000 þorskígildi við viðbótar. Fiskvinnsluhúsið á Þingeyri þarf að vinna úr 3000 tonnum á ári til að ná hámarks hagkvæmni og við höfum gert samninga um að vinna úr 2000 tonnum“, segir Pétur og tekur fram að hann hafi mikla trú á fyrirtækinu. „Á fjórum mánuðum erum við búnir að vinna yfir 1000 tonn, sem er helmingur þess sem við sömdum um að vinna á ári. Samkvæmt því ætti að vera mjög auðvelt að vinna þarna 3000 tonn. Þetta byggir allt á saltfiskvinnslu og línuveiði og þessari jöfnu vinnslu sem við trúum á.“ Þingeyri er lítið þorp fyrir vestan og Pétur er spurður að því hvort hann sé ekki hræddur um að fá ekki starfsfólk, þar sem Vestfirðingar virðast flestir vera að flykkjast suður í löngum bunum. Hann segist ekki óttast að fá ekki starfsfólk, þar sem vinnslan sé ekki mannfrek og starfsfólkið vant og gott. Sjávarútvegurinn verður að vera arðbær Kvótakerfið og tilvonandi kvótadómur eru eitt af stærstu málunum í þjóðfélaginu í dag, og Pétur hefur mjög ákveðnar skoðanir á þeim málum. „Tilgangur núverandi kvótakerfis var að að gera greinina verðmæta og arðsama og það tókst. Af því að það tókst þá verða menn alveg vitlausir, af því að mennirnir sem eru að græða á sjávarútveginum eru ekki vatnsgreiddir“, segir Pétur og á þá við vatnsgreiddu hlutabréfabraskarana sem virðast mega græða á tá og fingri án þess að neinn amist við því. Hann viðurkennir hins vegar að auðvitað sé eðlismunur þar á þar sem að fiskurinn í sjónum sé sameign þjóðarinnar. „Sjávarútvegurinn hefur aldrei haft neitt annað hlutverk en að nýta sameign þjóðarinnar. Fyrst var þetta alveg frjálst, svo voru setta ýmsar reglur um hvernig ætti að veita og nýta fiskinn. Fyrst kom blandað sóknarkerfi og síðar aflamarkskerfi. Sóknarkerfinu var hent af því að það var of dýrt og við höfum verið 15 ár að þróa aflamarkskerfið“, segir Pétur og bætir við að aflamarkskerfið hafi þjónað hlutverki sínu, þ.e. að nýta sameign þjóðarinnar. „Ef einhverjir eru að græða of mikið þá verður að skattleggja gróðann. Af hverju á að skattleggja gróða sjávarútvegsfyrirtækja meira en annarra fyrirtækja?“, spyr Pétur og bendir á ákveðna þversögn í umræðunni um gróðann og hvernig eigi að skipta honum. „Menn segja í öðru orðinu að nauðsynlegt sé að laða fjárfesta að sjávarútveginu, en í hinu orðinu er alveg vonlaust að ákveðnir menn græði svo og svo mikið á sjávarútveginum.“ Þetta er okkar lífsstíll Umræðan um útgerðarmennina sem hafa gengið út úr sjávarútvegsfyrirtækjum með hundruð milljóna króna í vasanum, hefur einnig farið hátt að undanförnu og sitt sýnist hverjum. Unnu þessir menn fyrir kaupinu sínu eða eru þeir að stela af fólkinu í landinu? „Menn eru í alvörunni farnir að fara í fermingarveislur og tala sem minnst um að þeir séu útgerðarmenn. Þú þarft að vera tilbúinn með varnarræðuna um leið og þú segist vera útgerðarmaður. Menn eiga að leiða þetta hjá sér, en þetta er búið að vara svo lengi. Maður hefur spurt sig, hvað er ég að basla? Við gætum selt allt núna og tryggt okkur fyrir lífstíð, eins og aðrir fjárfestar. Í maí eða júní getur allt verið orðið einskis virði. Einhvern vegin er fyrirtækið meira fyrir okkur. Við höfum alist upp við þetta, og þetta er okkar lífsstíll. Það er leiðinlegt að sjá öll tækifærin innan kerfisins, vinna eftir þeim í góðri sátt við starfsfólk og viðskiptavini, en vera svo með þessa pólitísku umræðu á bakinu“, segir Pétur. Vísir í Grindavík: Allt getur hrunið með kvótadómnum Pétur Pálsson, framkvæmdastjóri Vísis hf. í Grindavík segir menn bíða í mikilli óvissu eftir kvótadómnum. Búist er við að hann falli nú um páskana og hann gæti þýtt algjört hrun fyrir fyrirtæki eins og Vísi. „Ég hef reyndar ekki trú á að Alþingi sé svo máttlaust að það horfi á þetta hrynja. Ef að „réttlætinu“ verður ekki fullnægt á annan hátt, en að eyðileggja arðsemina í greininni, og menn velji „réttlætið“, þá hrynur bara kerfið og hagkerfið í leiðinni, nema að eitthvað annað komi í staðinn. Ef einhver finnur upp kerfi sem er meiri sátt um og með sömu arðsemi þá er það auðvitað bara gott og blessað“, segir Pétur. Útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækið Vísir sf. í Grindavík var stofnað 1. desember 1965. Páll Hreinn Pálsson var aðaleigandi og forstjóri fyrirtækisins en eigendur ásamt honum voru Ásgeir Lúðvíksson og Kristmundur Finnbogason. Félagið var gert að hlutafélagi árið 1981 og við upphaf ársins 2000 lét Páll af störfum. Nú sjá synir Páls, Páll Jóhann og Pétur Hafsteinn, um rekstur Vísis hf. Á síðasta ári hóf fyrirtækið fiskvinnslu á tveimur stöðum til viðbótar við Grindavík og þrátt fyrir ýmsa byrjunarörðugleika, hefur rekstur allra fyrirtækjanna gengið vel það sem af er. Nú vinna um 200 manns hjá Vísi hf. á sjó og landi en fyrirtækið á sjö skip og kvóti þeirra er um 9000 þorskígildi. Silja Dögg Gunnarsdóttir leit við í Vísi í Grindavík á dögunum og náði Pétri á hlaupum. Hann fékkst til að setjast niður í nokkrar mínútur og viðra skoðanir sínar á sjávarútvegsstjórnum á Íslandi og viðhorfi almennings gagnvart útgerðarmönnum. Fyrirtækið stækkar Í ársbyrjun 1999 keypti Vísir meirihluta í fyrirtækinu Búlandstindi hf. á Djúpavogi og hafði í árslok eignast tæp 90% í félaginu. Síðar sama ár varð Vísir stofnaðili í Fiskvinnslunni Fjölni á Þingeyri, nýju fyrirtæki sem stofnað var með atbeina Byggðastofnunar. Vísir á nú tæplega helming í fyrirtækinu og sér um rekstur þess. Hvað kom til að þið fórum út í að kaupa tvö fyrirtæki á einu ári? „Tækifærin koma, stundum öll á sama tíma. Ástæðan fyrir að við fórum yfir á Djúpavog er að skipin okkar hafa verið mikið þar. Í um fjóra mánuði á ári lönduðum við á Hornafirði og Fáskrúðsfirði og keyrðum fiskinn suður, þannig að þetta nýja fyrirkomulag hentar okkur mjög vel. Það er mun hafkvæmara fyrir fyrirtækið að öllu leyti. Við sáum einnig fram á að þarna væri talsverður kvóti og vinnsla fyrirtækisins varð fjölbreyttari, en hingað til höfum við verið nær eingöngu í saltfiski og línuútgerð“, segir Pétur um þessa ævintýralegu stækkun Vísis. Neikvæð umræða í fjölmiðlum Þegar Vísir flutti sig yfir á Dúpavog var umræðan í ákveðnum fjölmiðlum fremur neikvæð í garð fyrirtækisins. „Ég held að það sé bara lenska hjá fjölmiðlum að horfa á neikvæðu hliðarnar, allavega sumum fjölmiðlum“, segir Pétur og nefnir DV í því samhengi. Þegar fyrirtækið hóf rekstur á Þingeyri þyrlaðist upp sama molviðrið Vísis-mönnum til mikils ama. Pétur segir að umræðan um kaupin á Djúpavogi hafa verið byggð á röngum forsendum vegna þess að forráð heimamanna á fyrirtækinu hafi fyrir löngu verið komin til Reykjavíkur, en í fjölmiðlum var látið að því liggja að Vísis-menn væru að hirða allt af heimamönnum og myndu sennilega skilja byggðina eftir allslausa. „Við keyptum hlutabréfin í Reykjavík. Kvótakerfinu er oftast kennt um ef byggðalög lenda í erfiðleikum. Því er ég ekki sammála og sem dæmi fengu Breiðdælingar mjög mikinn kvóta þegar kvótakerfinu var komið á á sínum tíma, hlutfallslega meiri en önnur byggðalög ef eitthvað er. Einhverra hluta vegna hefur reksturinn samt aldrei gengið hjá þeim, og ég hef mínar skýringar á því“, segir Pétur og bætir við að eðlilega hafi verið mikil óvissa og hræðsla hjá fólkinu á svæðinu um að Vísir myndi taka allt til Grindavíkur. Kaupin heppnuðust vel Að sögn Péturs hefur reksturinn á Djúpavogi gengið vel, það sem af er. Búið er að tvöfalda húsnæðið og svo hefur verið unnið í húsunum upp á hvern einasta dag, en Pétur segir að það sé ekki endilega mælikvarði á reksturinn. „Þetta hefur allavega gengið eins og við höfðum hugsað okkur þetta. Þegar menn fóru að átta sig, þá fór bara að verða gaman að eiga við þetta. Kaupin heppnuðust ágætlega og ég held að Vísir sé sterkari nú en áður og þá væntanlega Djúpivogur líka en því miður er hagur Breiðdælinga ekki betri en hann var áður en við komum en ég held ekkert verri heldur“, segir Pétur. Eigum ættir að rekja til Þingeyrar Pétur verður tíðrætt um Þingeyri. „ Það var allt önnur aðkoma að Fjölni. Við erum ættaðir frá Þingeyri. Pabbi byrjaði með sína útgerð, ásamt öðrum á Þingeyri, áður en hann hóf rekstur í Suðurnesjum. Afi var líka útgerðarmaður þarna, þannig að við höfðum miklu sterkari tengsl við Þingeyri heldur en við Djúpavog“, segir Pétur og viðurkennir að ætlunin hafi aldrei verið að fara á slóðir forfeðranna, heldur hafi hálfgerð tilviljun ráðið því. „Þetta fór nú þannig að við urðum burðarrásin í þessu, en í við ætluðum okkur í mesta lagi að standa á hliðarlínunni. Nú erum við með tæpan helming af hlutafé í Fjölni, eða um 450 millj. kr. Við höfum heimild til að fara í 500 millj. og ég geri fastlega ráð fyrir að gera það“, segir Pétur. Vinna 2000 tonn á ári Pétur segir að startið á Þingeyri hafi verið mjög gott og byggðakvótinn hafi styrkt fyrirtækið töluvert. „Byggðakvótinn á Þingeyri er 387 tonn, sem Fjölnir fékk, en stefnan er að kaupa 1000 þorskígildi við viðbótar. Fiskvinnsluhúsið á Þingeyri þarf að vinna úr 3000 tonnum á ári til að ná hámarks hagkvæmni og við höfum gert samninga um að vinna úr 2000 tonnum“, segir Pétur og tekur fram að hann hafi mikla trú á fyrirtækinu. „Á fjórum mánuðum erum við búnir að vinna yfir 1000 tonn, sem er helmingur þess sem við sömdum um að vinna á ári. Samkvæmt því ætti að vera mjög auðvelt að vinna þarna 3000 tonn. Þetta byggir allt á saltfiskvinnslu og línuveiði og þessari jöfnu vinnslu sem við trúum á.“ Þingeyri er lítið þorp fyrir vestan og Pétur er spurður að því hvort hann sé ekki hræddur um að fá ekki starfsfólk, þar sem Vestfirðingar virðast flestir vera að flykkjast suður í löngum bunum. Hann segist ekki óttast að fá ekki starfsfólk, þar sem vinnslan sé ekki mannfrek og starfsfólkið vant og gott. Sjávarútvegurinn verður að vera arðbær Kvótakerfið og tilvonandi kvótadómur eru eitt af stærstu málunum í þjóðfélaginu í dag, og Pétur hefur mjög ákveðnar skoðanir á þeim málum. „Tilgangur núverandi kvótakerfis var að að gera greinina verðmæta og arðsama og það tókst. Af því að það tókst þá verða menn alveg vitlausir, af því að mennirnir sem eru að græða á sjávarútveginum eru ekki vatnsgreiddir“, segir Pétur og á þá við vatnsgreiddu hlutabréfabraskarana sem virðast mega græða á tá og fingri án þess að neinn amist við því. Hann viðurkennir hins vegar að auðvitað sé eðlismunur þar á þar sem að fiskurinn í sjónum sé sameign þjóðarinnar. „Sjávarútvegurinn hefur aldrei haft neitt annað hlutverk en að nýta sameign þjóðarinnar. Fyrst var þetta alveg frjálst, svo voru setta ýmsar reglur um hvernig ætti að veita og nýta fiskinn. Fyrst kom blandað sóknarkerfi og síðar aflamarkskerfi. Sóknarkerfinu var hent af því að það var of dýrt og við höfum verið 15 ár að þróa aflamarkskerfið“, segir Pétur og bætir við að aflamarkskerfið hafi þjónað hlutverki sínu, þ.e. að nýta sameign þjóðarinnar. „Ef einhverjir eru að græða of mikið þá verður að skattleggja gróðann. Af hverju á að skattleggja gróða sjávarútvegsfyrirtækja meira en annarra fyrirtækja?“, spyr Pétur og bendir á ákveðna þversögn í umræðunni um gróðann og hvernig eigi að skipta honum. „Menn segja í öðru orðinu að nauðsynlegt sé að laða fjárfesta að sjávarútveginu, en í hinu orðinu er alveg vonlaust að ákveðnir menn græði svo og svo mikið á sjávarútveginum.“ Þetta er okkar lífsstíll Umræðan um útgerðarmennina sem hafa gengið út úr sjávarútvegsfyrirtækjum með hundruð milljóna króna í vasanum, hefur einnig farið hátt að undanförnu og sitt sýnist hverjum. Unnu þessir menn fyrir kaupinu sínu eða eru þeir að stela af fólkinu í landinu? „Menn eru í alvörunni farnir að fara í fermingarveislur og tala sem minnst um að þeir séu útgerðarmenn. Þú þarft að vera tilbúinn með varnarræðuna um leið og þú segist vera útgerðarmaður. Menn eiga að leiða þetta hjá sér, en þetta er búið að vara svo lengi. Maður hefur spurt sig, hvað er ég að basla? Við gætum selt allt núna og tryggt okkur fyrir lífstíð, eins og aðrir fjárfestar. Í maí eða júní getur allt verið orðið einskis virði. Einhvern vegin er fyrirtækið meira fyrir okkur. Við höfum alist upp við þetta, og þetta er okkar lífsstíll. Það er leiðinlegt að sjá öll tækifærin innan kerfisins, vinna eftir þeim í góðri sátt við starfsfólk og viðskiptavini, en vera svo með þessa pólitísku umræðu á bakinu“, segir Pétur.
