Skólamál: Hefur barnið þitt nóg að gera í skólanum?
Þessari spurningu myndi ég svara sjálfur játandi við fyrsta kall og reikna með að mjög margir uppalendur gerðu slíkt hið sama. Í dag fá sumir nemendur sérstaka aðstoð til að ná tökum á því námsefni sem þeim er ætlað að læra og kunna, segir Björn Víkingur Skúlason, aðstoðarskólastjóri Heiðarskóla í grein til Víkurfrétta.Oftast er sú aðstoð tengd því sem jafnaldrarnir eru að glíma við en í sumum tilfellum er það tengt grunnatriðum fyrri námsára. Mest allur stuðningur og sérkennsla, sem reyndar er aldrei nóg af, eru byggð upp í kringum þá nemendur sem eiga ekki eins auðvelt með að ná tökum á námsefni grunnskólans og aðrir. Foreldrar og skólamenn hafa velt upp þeirri hugmynd hvort að nemendur sem eiga auðvelt með grunnskólanámið þurfi ekki á að halda fjölbreyttari, meira ögrandi og krefjandi verkefnum í grunnskólanáminu, en aðrir.
Miðað við niðurstöður úr alþjóðlegri rannsókn á vegum OECD sem kallast PISA (Programme for International Student Assessment) þá þykir sýnt að svo sé. Niðurstöðurnar eru byggðar á árangri 15 ára nemenda (10. bekkinga) í lestri, stærðfræði og náttúrufræði árið 2000. Árangurinn er metinn eftir því við hverja við miðum okkur. Ef við miðum við þær þjóðir sem við gerum venjulega þá er hann góður en ekki eins góður þegar við berum okkur saman við þær þjóðir sem ná hvað hæstum árangri. Upphafleg spurning þessarar greinar tengist einmitt því sem menn lesa við fyrstu sýn úr niðurstöðum rannsóknarinnar. Það er að nokkur hópur nemenda í grunnskólunum er ekki að nýta námshæfileika sína til fulls eða fær ekki verðug verkefni. Jafnframt benda niðurstöður til þess að þeim nemendum sem gengur hvað verst í skólunum sé vel sinnt.
Nánari umfjöllun um þessa rannsókn má finna á vef Menntamálaráðuneytisins undir liðnum ,,Nýtt á vefnum.“
Í framhaldi af niðurstöðum PISA sendi Menntamálaráðuneytið í grunnskólana spurningalista: „Könnun á úrræðum grunnskóla fyrir afburða nemendur.“ Hún á að gefa vísbendingu um hvort og þá hvers konar úrræði skólarnir hafa fyrir þá nemendur sem skara fram úr jafnöldrum sínum. Í könnuninni er afburðanemandi (bráðger nemandi) skilgreindur; „nemandi sem skarar fram úr jafnöldrum sínum í námi.“
Þar sem ég þekki til geta þessir nemendur valið í 10. bekk byrjunaráfanga í F.S. í ensku og stærðfræði. Í mörgum grunnskólum fá nemendur fleiri kennslustundir en viðmiðunarstundaskrá segir til um í svokölluðu samræmdum greinum. Þá má benda á keppnir eins og stærðfræðikeppnirnar; KappAbel (sem er bekkjarverkefni fyrir 9. bekkinga), stærðfræðikeppni grunnskólanna (sem er einstaklingsverkefni fyrir 8., 9. og 10. bekkinga) og fatahönnunarkeppni grunnskólanna (sem einnig er einstaklingskeppni fyrir nemendur 8., 9. og 10. bekkjar).
En vilja bráðgeru nemendurnir sjálfir einhver sérstök úrræði sem byggja á meiri ögrun og krefjandi verkefnum? Ég vildi að ég væri viss um svarið. Því miður hef ég og fleiri uppalendur orðið áþreifanlega varir við að mörgum unglingum þyki ekki nægilega ,,töff’’(svalt) að standa sig vel í skólanum og skara fram úr. Sumir biðja um að ekki sé haft hátt um dugnað þeirra af hættu við að þeir fái háðsglósur frá skólafélögum sínum. Sumir hreinlega banna kennurunum sínum að láta bekkjarfélagana vita hvað þeir eru að standa sig vel, hvað þá ef þeir gera nú eitthvað aukalega þ.e., annað en allir aðrir í bekknum eiga að gera.
Þessi viðhorf birtust mér ljóslifandi þegar ég var að skrá nemendur í stærðfræðikeppni grunnskólanna í síðustu viku. Þá voru margir nemendur sem falla undir skilgreininguna, afburðanemandi, sem ekki vildu taka þátt. Þegar gengið var eftir hvers vegna ekki, komu svör eins og; „mig langar ekki,“ „ég er ekki nægilega undirbúin-inn,“ „ég þarf að taka þátt í öllu og gera allt, hvað með hina krakkana?“
Þessari öfugþróun verður að snúa við og það er ekki nóg að við fullorðna fólkið höfum áhuga og vilja til þess, nemendurnir þurfa að gera það líka. Það er okkar uppalendanna að hvetja til að svo verði. Það er og á að vera ,,töff’’( svalt) að standa sig vel í skólanum og taka m.a. þátt í keppnum þar sem boðið er upp á óvænt og ögrandi verkefni. Það er ekki alltaf hægt að hafa alla þræði í hendi sér og hluti af því að þroskast er að þora að taka þátt í einhverju án þess að vera viss um hver niðurstaðan verður. Það er jafn „töff“ (svalt) að fá birta af sér mynd í fjölmiðlum fyrir stærðfræðikeppni eða fatahönnun eins og íþróttakeppni.
Ég vil í lokin þakka stærðfræðikennurum í Fjölbrautaskóla Suðurnesja fyrir stærðfræðikeppni grunnskólanna í 8., 9. og 10. bekk eitt árið enn. Það er virðingarvert, því að öll vinnan við keppnina er unnin í sjálfboðavinnu. Einkum þakka ég þeim fyrir að færa keppnina af laugardegi yfir á virkan dag og það á skólatíma til þess að fleiri nemendur gætu tekið þátt. Það voru ,,töff’’ (svalir) nemendur sem létu sig hafa það að mæta í keppnina og eru allir sigurvegarar fyrir það eitt að hafa mætt og tekið þátt.
Virðingarfyllst,
Björn Víkingur Skúlason,
aðstoðarskólastjóri, Heiðarskóla.
Miðað við niðurstöður úr alþjóðlegri rannsókn á vegum OECD sem kallast PISA (Programme for International Student Assessment) þá þykir sýnt að svo sé. Niðurstöðurnar eru byggðar á árangri 15 ára nemenda (10. bekkinga) í lestri, stærðfræði og náttúrufræði árið 2000. Árangurinn er metinn eftir því við hverja við miðum okkur. Ef við miðum við þær þjóðir sem við gerum venjulega þá er hann góður en ekki eins góður þegar við berum okkur saman við þær þjóðir sem ná hvað hæstum árangri. Upphafleg spurning þessarar greinar tengist einmitt því sem menn lesa við fyrstu sýn úr niðurstöðum rannsóknarinnar. Það er að nokkur hópur nemenda í grunnskólunum er ekki að nýta námshæfileika sína til fulls eða fær ekki verðug verkefni. Jafnframt benda niðurstöður til þess að þeim nemendum sem gengur hvað verst í skólunum sé vel sinnt.
Nánari umfjöllun um þessa rannsókn má finna á vef Menntamálaráðuneytisins undir liðnum ,,Nýtt á vefnum.“
Í framhaldi af niðurstöðum PISA sendi Menntamálaráðuneytið í grunnskólana spurningalista: „Könnun á úrræðum grunnskóla fyrir afburða nemendur.“ Hún á að gefa vísbendingu um hvort og þá hvers konar úrræði skólarnir hafa fyrir þá nemendur sem skara fram úr jafnöldrum sínum. Í könnuninni er afburðanemandi (bráðger nemandi) skilgreindur; „nemandi sem skarar fram úr jafnöldrum sínum í námi.“
Þar sem ég þekki til geta þessir nemendur valið í 10. bekk byrjunaráfanga í F.S. í ensku og stærðfræði. Í mörgum grunnskólum fá nemendur fleiri kennslustundir en viðmiðunarstundaskrá segir til um í svokölluðu samræmdum greinum. Þá má benda á keppnir eins og stærðfræðikeppnirnar; KappAbel (sem er bekkjarverkefni fyrir 9. bekkinga), stærðfræðikeppni grunnskólanna (sem er einstaklingsverkefni fyrir 8., 9. og 10. bekkinga) og fatahönnunarkeppni grunnskólanna (sem einnig er einstaklingskeppni fyrir nemendur 8., 9. og 10. bekkjar).
En vilja bráðgeru nemendurnir sjálfir einhver sérstök úrræði sem byggja á meiri ögrun og krefjandi verkefnum? Ég vildi að ég væri viss um svarið. Því miður hef ég og fleiri uppalendur orðið áþreifanlega varir við að mörgum unglingum þyki ekki nægilega ,,töff’’(svalt) að standa sig vel í skólanum og skara fram úr. Sumir biðja um að ekki sé haft hátt um dugnað þeirra af hættu við að þeir fái háðsglósur frá skólafélögum sínum. Sumir hreinlega banna kennurunum sínum að láta bekkjarfélagana vita hvað þeir eru að standa sig vel, hvað þá ef þeir gera nú eitthvað aukalega þ.e., annað en allir aðrir í bekknum eiga að gera.
Þessi viðhorf birtust mér ljóslifandi þegar ég var að skrá nemendur í stærðfræðikeppni grunnskólanna í síðustu viku. Þá voru margir nemendur sem falla undir skilgreininguna, afburðanemandi, sem ekki vildu taka þátt. Þegar gengið var eftir hvers vegna ekki, komu svör eins og; „mig langar ekki,“ „ég er ekki nægilega undirbúin-inn,“ „ég þarf að taka þátt í öllu og gera allt, hvað með hina krakkana?“
Þessari öfugþróun verður að snúa við og það er ekki nóg að við fullorðna fólkið höfum áhuga og vilja til þess, nemendurnir þurfa að gera það líka. Það er okkar uppalendanna að hvetja til að svo verði. Það er og á að vera ,,töff’’( svalt) að standa sig vel í skólanum og taka m.a. þátt í keppnum þar sem boðið er upp á óvænt og ögrandi verkefni. Það er ekki alltaf hægt að hafa alla þræði í hendi sér og hluti af því að þroskast er að þora að taka þátt í einhverju án þess að vera viss um hver niðurstaðan verður. Það er jafn „töff“ (svalt) að fá birta af sér mynd í fjölmiðlum fyrir stærðfræðikeppni eða fatahönnun eins og íþróttakeppni.
Ég vil í lokin þakka stærðfræðikennurum í Fjölbrautaskóla Suðurnesja fyrir stærðfræðikeppni grunnskólanna í 8., 9. og 10. bekk eitt árið enn. Það er virðingarvert, því að öll vinnan við keppnina er unnin í sjálfboðavinnu. Einkum þakka ég þeim fyrir að færa keppnina af laugardegi yfir á virkan dag og það á skólatíma til þess að fleiri nemendur gætu tekið þátt. Það voru ,,töff’’ (svalir) nemendur sem létu sig hafa það að mæta í keppnina og eru allir sigurvegarar fyrir það eitt að hafa mætt og tekið þátt.
Virðingarfyllst,
Björn Víkingur Skúlason,
aðstoðarskólastjóri, Heiðarskóla.
