Skjaldborgin rís eftir langa bið

Innan skamms verða verðtryggð húsnæðislán heimilanna leiðrétt. Um jafnræðisaðgerð er að ræða sem mun koma flestum íslenskum heimilum til góða. Loksins fá heimilin að njóta einhverrar sanngirni og réttlætis. Húsnæðismálin eru einnig í brennidepli en húsnæðismálaráðherra mun leggja fram fjögur frumvörp þessa efnis á yfirstandandi þingi. Lengi hefur verið talað um þörf á nýju húsnæðiskerfi og loksins sjáum við fram á að það verði að veruleika.

Stóra planið gengur upp
Á sumarþingi 2013 samþykkti Alþingi þingsályktunartillögu um aðgerðir vegna skuldavanda heimilanna. Tillagan var í tíu liðum og leiðréttingin er aðeins einn liður af tíu. Aðrir þættir aðgerðaráætlunar eru t.d. að gerðar verði tillögur um framtíðarskipan húsnæðismála. Umsóknir um leiðréttingu á lánum voru 69 þúsund frá 105 þúsund einstaklingum. Umsóknarferlið var einfalt og vinnan við að reikna út leiðréttinguna gengur mjög vel. Innan skamms munu tilkynningar berast um leiðréttingu lána.

Spunameistararnir
Nú þegar leiðréttingin er handan við hornið er eins og sumir hafi gleymt af hverju farið var í þessa vegferð. Á síðasta kjörtímabili vildu sumir þingmenn þáverandi stjórnarflokka fara í aðgerðir til að leiðrétta stökkbreytt verðtryggð húsnæðislán. Úr því varð ekki. Þáverandi forsætisráðherra sagði nefnilega að ekki yrði meira gert fyrir skuldsett heimili. Á sama tíma var ráðist í stórar efnahagsaðgerðir; skuldir fyrirtækja afskrifaðar og gengistryggð lán voru endurreiknuð. Þeir sátu eftir sem skulduðu verðtryggð lán. 

Tekjulágir fá meira
Sama fólk og talaði á síðasta kjörtímabili fyrir nauðsyn þess að leiðrétta stökkbreytt lán, talar nú gegn aðgerðum ríkisstjórnarinnar og kastar vísvitandi ryki í augu almennings. Talað er um kaldar pizzur og visa skuldir í þessu samhengi. Sannleikurinn er sá að hlutfall fjárhæðar niðurfærslu og árstekna er hærra hjá tekjulægri heimilum en þeim tekjuhærri. Þannig að þeir tekjulægri fá hlutfallslega meira. Tæpur helmingur leiðréttingarinnar fer til heimila með undir 6 milljón kr. í árslaun sem eru t.d. heimili þar sem tveir einstaklingar eru hvor um sig með undir 250 þús. kr. í mánaðarlaun. Meðalfjárhæð niðurfærslu hækkar eftir því sem fjöldi barna er meiri, þar sem stærri fjölskyldur eiga iðulega stærra húsnæði og meiri skuldir. Rétt er að benda á að ef þessi leiðrétting kæmi ekki til nú, þá yrði hækkun höfuðstóls enn meiri vegna verðbólgunnar. Unnið er hörðum höndum innan ráðuneyta að afnámi verðtryggingar og munu niðurstöður þeirrar vinnu liggja fyrir í mars 2015.

Skattgreiðendur og hrægammar
Það hefur legið fyrir frá því framkvæmd leiðréttingarinnar var kynnt að bankaskattur yrði hækkaður og undanþága fjármálastofnana í slitameðferð frá skattinum afnumin. Í fyrsta sinn eru þrotabúin skattlögð og gert er ráð fyrir að þessar breytingar auki tekjur ríkissjóðs um 92 m.kr. á fjórum árum. Það er fráleitt að halda því fram að heimilin borgi leiðréttinguna í þeim skilningi sem sumir kjósa að túlka svo. Þeir sem ekki eiga húsnæði geta einnig notið góðs af aðgerðum ríkisstjórnarinnar með því að nýta séreignarsparnað og safna í sjóð til húsnæðiskaupa. Nýtt húsnæðiskerfi mun einnig tryggja hagmuni leigjenda mun betur en nú er.

Ríkisstjórn Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar stendur með heimilunum og ræðst í verkefni sem fyrri ríkisstjórn taldi ógerlegt. Núverandi ríkisstjórnar verður minnst í sögubókum framtíðarinnar fyrir að hafa reist hina langþráðu skjaldborg um heimilin í landinu.

Silja Dögg Gunnarsdóttir og Elsa Lára Arnardóttir, þingmenn Framsóknarflokksins