Skiptar skoðanir um árseikning í bæjarstjórn

Ársreikningur Reykjanesbæjar fyrir árið 2003 var samþykktur á fundi bæjarstjórnar í gærkvöldi með öllum greiddum atkvæðum. Mjög mismunandi skoðanir eru á milli bæjarfulltrúa meirihluta og minnihluta Reykjanesbæjar um niðurstöðu ársreikningsins og lögðu fulltrúar beggja fram bókun vegna málsins.
Í bókun meirihlutans segir m.a. að tekist hafi að lækka skuldir og styrkja efnahag bæjarins þrátt fyrir mikla uppbyggingu. „Í ársreikningi 2003 kemur fram að niðurstaða reikningsins er mun hagstæðari en gert var ráð fyrir sem er vegna mikils hagnaðar af sölu eigna til Fasteignar hf. Þetta er staðreynd þrátt fyrir óvæntar gjaldfærslur lífeyrisskuldbindinga og kostnað við gatnaframkvæmdir umfram áætlanir.  Ljóst er að minnihluti hvers tíma finnur ársreikningi allt til foráttu í hvert sinn sem hann er framlagður. Á því er engin undantekning nú. Staðreyndirnar hér að ofan tala þó sínu máli,“ segir m.a. í bókun meirihluta bæjarstjórnar Reykjanesbæjar um ársreikning bæjarins fyrir árið 2003.

Í bókun minnihlutans sem ber yfirskriftina „Óstjórn í fjármálum sveitarfélagsins“ er fjármálastjórn meirihlutans gagnrýnd harðlega. Í bókuninni segir m.a. að meirihluti Sjálfstæðismanna sé á góðri leið með að keyra sveitarfélagið í þrot og virðist á engan hátt hafa náð tökum á rekstri þess. Í bókun minnihlutans segir að rekstrarhalli bæjarsjóðs á árinu 2003 séu 866 milljónir króna eða sem samsvari 27,3% af heildartekjum sveitarfélagsins. „Rekstargjöld umfram fjárhagsáætlun ársins, sem þó var endurskoðuð í október, eru 290 milljónum hærri en gert var ráð fyrir og af því má ætla að stjórnendur sveitarfélagsins hafi alls ekki nógu góð tök á rekstrinum enda gerir endurskoðandi sveitarfélagsins alvarlegar athugasemdir við þessa umframkeyrslu og í skýrslu hans segir m.a.; ,,Fjárhagsáætlun er stýritæki bæjarstjórnar við rekstur sveitarfélagsins og öll útgjöld þurfa að rúmast innan fjárheimilda hennar”. Það er alls ekki raunin og ef fer fram sem horfir, bíður það komandi kynslóða að greiða fyrir þessa óráðsíu og óstjórn meirihluta Sjálfstæðisflokksins,“ segir m.a. í bókun minnihluta bæjarstjórnar Reykjanesbæjar.

Bókun meirihluta Sjálfstæðisflokks
Þrátt fyrir gríðarlega uppbyggingu í Reykjanesbæ á undanförnum árum hefur tekist að lækka skuldir og styrkja efnahag bæjarins.  Þetta hefur verið gert með aukinni áherslu á að Reykjanesbær leiti ávallt samstarfsaðila í uppbyggingarverkefnum sem margfaldar framkvæmdaþrótt umfram það sem bærinn gæti einn gert. Því hafa undanfarin ár einkennst af samstarfi  margra aðila um uppbyggingu, skynsamlegri nýtingu eigna bæjarins með samstarfi við Fasteign hf. og ekki síst skynamlegri nýtingu jarðefna úr Helguvík til gerðar Iðngarða þar og sjóvarna með allri strönd Reykjanesbæjar. Sjálfstæðismenn telja mikilvægt að Reykjanesbær haldi viðhaldi sterkri stöðu í Hitaveitu Suðurnesja, sem með breytingu í hlutafélag hefur eflst að þrótti og efnum og stendur nú fyrir stærsta verkefni í landi Reykjanesbæjar, Reykjanesvirkjun. Framundan eru frekari uppbyggingarverkefni sem kalla á tímabundnar lántökur. Það má helst nefna áframhaldandi uppbyggingu Iðngarðanna í Helguvík og fullnaðarfrágang Tjarnahverfis, þar sem eftirspurn eftir húsnæði hefur verið langt  umfram björtustu vonir. Þessar fjárfestingar munu skila sér í auknum tekjum sveitarfélagsins þegar fram í sækir og munu styrkja rekstur Reykjanesbæjar.

Í ársreikningi 2003 kemur fram að niðurstaða reikningins er mun hagstæðari en gert var ráð fyrir sem er vegna mikils hagnaðar af sölu eigna til Fasteignar hf. Þetta er staðreynd þrátt fyrir óvæntar gjaldfærslur lífeyrisskuldbindinga og kostnað við gatnaframkvæmdir umfram áætlanir. 
Ljóst er að minnihluti hvers tíma finnur ársreikningi allt til foráttu í hvert sinn sem hann er framlagður. Á því er engin undantekning nú. Staðreyndirnar hér að ofan tala þó sínu máli.


Bókun minnihluta Samfylkingar og Framsóknarflokks
Óstjórn í fjármálum sveitarfélagsins.
Ársreikningur Reykjanesbæjar fyrir árið 2003 sýnir að meirihluti sjálfstæðismanna er á góðri leið með að keyra sveitarfélagið í þrot og virðist á engan hátt hafa náð tökum á rekstri þess. Rekstrarhalli bæjarsjóðs á árinu 2003 er 866 milljónir sem eru 27,3% af heildartekjum sveitarfélagsins. Rekstargjöld umfram fjárhagsáætlun ársins, sem þó var endurskoðuð í október, eru 290 milljónum hærri en gert var ráð fyrir og af því má ætla að stjórnendur sveitarfélagsins hafi alls ekki nógu góð tök á rekstrinum enda gerir endurskoðandi sveitarfélagsins alvarlegar athugasemdir við þessa umframkeyrslu og í skýrslu hans segir m.a.; ,,Fjárhagsáætlun er stýritæki bæjarstjórnar við rekstur sveitarfélagsins og öll útgjöld þurfa að rúmast innan fjárheimilda hennar”. Það er alls ekki raunin og ef fer fram sem horfir, bíður það komandi kynslóða að greiða fyrir þessa óráðsíu og óstjórn meirihluta Sjálfstæðisflokksins.

Rekstrarhalli samstæðunnar allrar, þ.e.að meðtöldum öllum fyrirtækjum og stofnunum s.s. Reykjaneshöfn og Fasteignum Reykjanesbæjar ehf., er alls 954 milljónir. Eigið fé samstæðunnar er 3,5 milljarðar. Af því má sjá að ef ekki verður algjör viðsnúningur á fjármálastjórn meirihlutans mun eigið fé verða uppurið innan 5 ára með sama áframhaldi.

Á árinu 2002 var rekstrarhalli samstæðunnar 331 milljón sem þýðir að niðurstaðan hefur versnað um 620 milljónir á milli áranna 2002 og 2003. Rekstrarhallinn hefur verið fjármagnaður með söluhagnaði fasteigna og verður fróðlegt að sjá hvernig niðurstaðan verður fyrir yfirstandandi ár, 2004, þegar engar eignir eru eftir til þess að selja.

Skuldir og skuldbindingar
Skuldir samstæðunnar hafa skv. ársreikningi lækkað um 858 milljónir, úr 8,37 milljörðum í 7,51 milljarða. Engu að síður er nauðsynlegt að hafa í huga að skuldbindingar eru í raun miklu hærri því skuldbindingar vegna húsaleigu gagnvart Fasteign hf., sem ekki eru taldar til skulda í ársreikningnum en getið í skýringum, námu í árslok 2003 um 3,3 milljörðum króna. Að breyta lánum í leigu breytir ekki því að sveitarfélagið er skuldbundið til næstu 30 ára að greiða þau. Þar við bætist skuld bæjarsjóðs við verktaka vegna framkvæmda sem lokið er við Hafnargötuna en ekki hafa verið greiddar að upphæð rúmar 100 milljónir. Skuldir og skuldbindingar samstæðunnar til viðbótar því sem fram kemur í ársreikningnum nema því um 3,4 milljörðum.

Eignir
Ástæða þess að heildareignir bæjarsjóðs minnka minna en sem nemur sölu eigna er m.a. sú að eignarhlutur Reykjanesbæjar í Hitaveitu Suðurnesja hækkar verulega vegna endurmats. Það er nauðsynlegt að þetta komi fram vegna þess að annars mætti ætla að einhver ný eignamyndun hafi átt sér stað sem ekki er raunin.

Fasteignir Reykjanesbæjar ehf.
Rekstrarhalli Fasteigna Reykjanesbæjar ehf., sem sér um rekstur leiguíbúða á vegum Reykjanesbæjar, nemur um 98 milljónum á árinu 2003. Frá stofnun félagsins hefur alltaf verið talað um að þegar skýr mynd væri komin á rekstur félagsins myndi bæjarsjóður koma að fjármögnun rekstrarhalla þess með sérstöku framlagi. Í endurskoðunarskýrslu er þetta einnig beinlínis lagt til af hálfu endurskoðenda m.a. til þess að fylgja reglum sem reikningsskila- og upplýsinganefnd hefur sett. Frá því hefur enn ekki verið gengið og á meðan versnar staða Fasteigna Reykjanesbæjar ehf.,með tilheyrandi verri kjörum fyrir viðskiptavini félagsins, leigjendur félagslegs húsnæðis og eldri borgara í Reykjanesbæ.

Kennitölur
Eigið fé
Eign pr. íbúa á milli áranna 2002 og 2003 lækkar um 133 þús. krónur, úr 865 í 732 þús. Skuldir lækka hins vegar minna eða um 127 þús. krónur, úr 515 í 388 þús. Þetta þýðir að eigið fé pr. íbúa hefur minnkað á milli ára um 6 þús. krónur eða úr 350 þús. í 344 þúsund. Ef hins vegar er tekið tillit til skuldbindinga vegna húsleigusamninga til næstu 30 ára uppá 3,3 milljarða hækka skuldir og skuldbindingar pr. íbúa um 100%, úr 344 þús. í  689 þús.

Veltufjárhlutfall
Við útreikning veltufjárhlutfalls eru þær 500 milljónir, sem teknar voru frá við sölu fasteigna og festar sem stofnfé í Manngildissjóð, taldar sem handbært fé. Í endurkoðunarskýrslu er vakin athygli á þessu í eftirfarandi texta: ,,Í árslok var hreint veltufé hjá bæjarsjóði jákvætt um þ.kr. 725 milljónir króna og veltufjárhlutfall 2,02 en í árslok 2002 var hlutfallið 0,76. Hafa ber í huga við skoðun þessa hlutfalls að meðal handbærs fjár er bundin innistæða á bankareikningi sem merktur er Manngildissjóði að fjárhæð 500 milljónir. Veltufjárhlutfall án þessarar bundnu innistæðu reiknast
1,31.” Skv. þessu er raunverulegt veltufjárhlutfall verra en segir í ársreikningnum.

Fjármálastjórn sem þessa er ekki hægt að túlka öðruvísi en sem óstjórn í fjármálum. Þær kennitölur sem sjálfstæðismenn í bæjarstjórn Reykjabæjar hafi verið að birta og eiga að sýna góðan rekstur þeirra, standast ekki nánari skoðun.  Ef ekki á illa að fara verður að beita aðhaldi í rekstri sveitarfélagsins á næstu árum og fylgja þeim áætlunum sem liggja fyrir. Bókhaldsæfingar bæta ekki afkomu bæjarbúa.