Foreldrasamstarf í skólum hefur áhrif

Þegar barn hefur skólagöngu sína verða foreldrarnir sjálfkrafa meðlimir í foreldrafélagi. Á þess vegum eða á vettvangi foreldra í grunnskólum er einnig kosið í þriggja manna foreldraráð sem starfar með skólastjóra. Foreldraráð eru skipuð samkvæmt grunnskólalögum og eiga að tryggja foreldrum leið til að hafa áhrif á skólastarfið. Foreldrafélög eru hins vegar frjáls félagasamtök og starfa eftir eigin lögum.

Rannsóknir sýna að ávinningur af foreldrasamvinnu og góðu samstarfi heimila og skóla leiðir til betri líðan barna, betri námsárangurs og minna brottfalls úr skóla þegar á líður skólagöngu barnsins. Það er því mikið í húfi að jákvæð viðhorf ríki milli aðila, menn taki höndum saman og foreldrar séu virkir í skólastarfinu.

Kennarar benda á að mikilvægt sé að foreldrar fylgist vel með námi barna sinna og margir umsjónarkennarar hafi átt góða samvinnu við foreldra um að bæta bekkjarbrag þar sem þessir aðilar hafa haft samstarf um nám, leik og starf innan sem utan skólans.

Samstarf foreldra er grasrótarstarf og eflir ekki bara og styrkir sjálfsmynd barna og unglinga heldur getur haft víðtæk áhrif á mannlíf og hverfisvitund fólks. Með tímanum gárast áhrif þess ekki bara út í nánasta samfélag skólans heldur þjóðlífið allt. Með aukinni vitundarvakninu meðal foreldra um þau áhrif sem samstarfið getur haft t.d. á stefnumótun eykst ábyrgð þeirra hvað þetta varðar. Það er ljóst að góð foreldrasamvinna og samstarf heimila og skóla hefur því mikil forvarnaráhrif. Samstarfið hefur verið í mótun hér á landi í rúm 30 ár og gengur ekki alltaf snuðrulaust fyrir sig. Með samvinnu og aukinni reynslu hefur myndast ákveðið verklag sem flestir skólastjórar hafa tileiknað sér með tilkomu foreldraráða í grunnskólum. Ráðin eru yfirleitt skipuð 3 foreldrum sem eiga börn í skólanum og eru ekki starfsmenn skólans. Foreldrum ber skylda til að kjósa fulltrúa í ráðið á sínum vettvangi og þannig er foreldrum sköpuð formleg leið til að hafa áhrif á starf og stefnumörkun skólans. Nokkur blæbrigðamunur er á bekkjarstarfi og foreldrasamstarfi eftir skólum, hverfum og landshlutum.

Í 16. grein grunnskólalaga nr 66/1995 segir: “Foreldraráð fjallar um og gefur umsögn til skólans og skólanefndar um skólanámskrá og aðrar áætlanir sem varða skólahaldið og fylgist með að áætlanir séu kynntar foreldrum svo og með framkvæmd þeirra.” Skólastjórum ber að starfa með foreldraráðum og veita þeim upplýsingar um starfið í skólanum. Foreldrar geta yfirleitt séð á heimsíðum skóla hverjir eru
í foreldraráði viðkomandi skóla og þar er oft hægt að nálgast þar fundargerðir foreldraráðsins. Foreldrar eru hvattir til að kynna sér vel skólastarfið og koma hugmyndum sínum og ábendingum um það sem betur má fara til ráðsins eða í gegnum bekkjarfulltrúa og foreldrafélög.

Skólastarf og fjölskyldulíf eru ekki aðskildir þættir
Nokkur sveitarfélög greiða fyrir setu í foreldraráðum eins og önnur nefndarstörf og er það til fyrirmyndar. Foreldraráðin eða svæðaráð, þar sem eru fleiri en einn skóli, kjósa sér yfirleitt einn fulltrúa sem situr í skólanefnd og hefur þar málfrelsi og tillögurétt. Þannig hafa foreldrar aðkomu að stjórnsýslu skóla með beinum og óbeinum hætti.

Við heyrum stundum vangaveltur um það hvort foreldrar séu hæfir til að koma með þessum hætti að skólastarfinu og hvort rétt sé að foreldrar hafi “eftirlit” með skólahaldinu eins og sumir vilja kalla það. Einhverjir spyrja líka hvort raunveruleg þörf sé á foreldraráðum í grunnskólum og hvort sveitarstjórn, skólanefnd, skólastjórar og starfsfólk skóla geti ekki verið umsagnaraðilar um eigin áætlanir. Það er þó hverfandi skoðun að skólarnir séu einfærir um það. Skólastarf og heimilislíf eru ekki tveir aðskildir pólar. Við sem störfum í foreldrasamfélaginu og að forvörnum höfum marg oft orðið vitni að því hvernig samstarf heimila og skóla og einmitt samvinna skólastjóra og foreldraráða hefur skilað góðum árangri, bætt skólastarf og um fram allt bætt líðan barna í skólum sem hefur áhrif á allt fjölskyldulíf. Einnig hefur ávinningur af samvinnu heimila og skóla margvísleg önnur áhrif bæði á aðbúnað skólanna og innra starf.
Það þykir eðlilegt í nútímasamfélagi að þeim sem hagsmuna eiga að gæta sé gert kleift og skylt að taka afstöðu til mála sem þá varða og næst á eftir nemendum eru foreldrar stærsti hópurinn sem skólinn þjónar. Þannig verður lýðræðið virkara og þess vegna hvetjum við foreldra og aðstandendur barna til að. taka þátt í störfum foreldrafélaga og kynna sér starfsemi þeirra núna í skólabyrjun.Virkir foreldrar – betri skóli.