Eru Suðurnesin metin fjórðungur af Akureyri við fjárveitingar alþingis?
Fyrir röskum hundrað árum bjuggu flestir Íslendingar í torfbæjum með moldargólfum. Við áttum nokkra menntaða embættismenn en verkkunnátta var lítil. Nú er öldin önnur en hvert stefnir í framhaldsmenntun? Því miður hefur ekki tekist að fá ungt fólk sem lokið hefur grunnskóla til að stunda fjölbreytt nám. Á Suðurnesjum hefur verið starfandi Fjölbrautaskóli frá 1976. Í fyrstu var góð aðsókn í iðn-og verknám sem eflaust tengdist því að hér var ágætur iðnskóli. Aðsókn að tréiðnaðardeild hefur verið þokkaleg að undanförnu, góð í raf og hársnyrtigreinum en málmiðnaðardeild hefur legið að mestu niðri í nokkurn tíma og dræm aðsókn hefur verið að vélstjórnardeild. Við lifum í tæknivæddu samfélagi og mikill skortur er á vel tæknimenntuðu fólki. Gera verður átak til að laða ungt fólk til að læra málmiðn-og vélstjórn. Nú þegar er mikið um innflutt vinnuafl vegna skorts á málmiðnaðarmönnum og ef þetta ástand varir lengi glatast niður verkþekking í þessum greinum. Foreldrar, skólayfirvöld og kennarar gegna hér miklu ábyrgðarhlutverki. Tækniskólar kalla eftir verkmenntuðu fólki til framhaldsnáms en þess misskilnings hefur gætt að iðn-og verkmenntun leiði til blindgötu í menntakerfinu en svo er alls ekki. Danskur tækniskóli hefur t.d. í mörg ár sóst eftir verkmenntuðum nemum frá FS. Nokkrir nemendur hafa nýtt sér þetta og gengið vel. Atvinnuleysi er nær óþekkt í þessum starfsgreinum. Hér þarf hugarfarsbreytingu ef ekki á illa að fara. Menntun er til góðs fyrir einstaklinginn og samfélagið en varast ber einhæfni, 70 - 80% framhaldskólanema stefna að akademísku námi. Það lætur nærri að jafn margir séu að læra að teikna og hanna byggingar og þeir sem eru að læra að byggja, allir sjá að þetta gengur illa upp. Eða er þetta ef til vill allt í lagi? Við flytjum vinnuafl inn eftir þörfum og eflum atvinnuleysistryggingar? Verkmenntun er mun kostnaðarsamari en bóknám en dýrast verður að glata henni niður. Verkmenntun hefur mætt velvilja í pólitískri umræðu en það dugar skammt ef fjármagni er ekki veitt í þau verkefni sem þarfnast úrlausnar. Þá verður að gæta þess að þegar fjármunum er veitt í iðn-og verkmenntun að þeir séu notaðir þar.
Viðbyggingastefna FS.
Nú í haust á að ljúka 4. viðbyggingu við FS. Þriðja útlitið lítur dagsins ljós því ekki er skipt við sömu hönnuði. Höfundarréttur að teikningum gengur kaupum og sölum, allt er falt fyrir rétta verðið. Gera á miklar breytingar á elsta hluta byggingarinnar. Já, það ætlar lengi að loða við þetta svæði að hugsa smátt. Skyldi þetta vera frá beitninga-skúratímabilinu? Þetta bjargast fyrir horn í nokkur ár. Innan fárra ára þarf meira húsnæði. Húsnæðið er þegar mjög óhentugt eins og nærri má geta með sífelldum viðbyggingum og dýrum breytingum sem ekki hafa alltaf verið hugsaðar til enda eins og sést á því t.d. að byggingadeildin flutti úr 300 ferm. í 240 ferm. árið 1992 og er það nokkuð spaugilegt.
Ljóst er að mynda verður skýra stefnu í byggingamálum framhaldsskóla á Suðurnesjum. Búið er að þröngva FS byggingunni upp að íþróttahúsinu, þarna er öllu farið að ægja saman og bílastæði jafn mörg og fylgdu fyrstu byggingu 1972. svo eitthvað hlýtur að láta undan. Eitthvað hefur þurft að hagræða bygginga-og brunamálareglugerð til að koma þessu heim og saman.
Ég hef fulla samúð með húseigendum í nágrenni við FS enda eiga þeir í erfiðleikum með að komast leiðar sinnar. Nemendur eru sektaðir þegar gert er átak í ringulreiðinni.
Meistarakerfið víkur...
Nú í haust á að hefjast nýtt grunnnám fyrir byggingagreinar. Samkvæmt skipun frá Menntamálaráðuneyti átti þetta að byrja í fyrra en FS fékk frest til að byrja nú í haust.
Mun þetta lengja viðveru nema um nokkrar annir í FS og tveir til þrír hópar þurfa að vera samtímis í byggingadeildinni. Þeir sem til þekkja gera sér grein fyrir því að það rými sem nú er til umráða er allt of lítið til að mæta þessari breytingu.
Þannig er að nemi sem innritast í byggingagrein tekur fyrstu önn í blönduðu námi sem samanstendur af trésmíði, múrverki, málun, pípulögn, dúklögn og veggfóðrun. Síðan velur nemi sér grein eftir fyrstu önn. Þá verður sú breyting að nemendur læra iðngreinina að mestu í skóla með starfsþjálfun hjá fyrirtæki í greininni. Húsasmíði er nokkuð fjölmenn og ljóst að nægur nemendafjöldi er til að ljúka sveinsprófi frá FS í þeirri grein. Í fámennari greinum munu nemar sækja skóla á höfuðborgarsvæðinu. Til að verða við þessari nýskipan þarf rými og húsnæðið þarf að vera samfellt til að nýta tíma og mannafla. Hér duga engar hókus pókus aðferðir því betra er að sleppa þessu námi en standa illa að því. Ég mæli með skoðunarferð til Akureyrar ef menn vilja kynna sér hvernig vel er staðið að framhaldsskólanum. Sem dæmi er aðstaðan sem byggingadeild FS býr við ¼ af aðstöðu Verkmenntaskóla Akureyrar og okkur er ætlað að kenna eftir sömu námsskrá á álíka fjölmennu svæði. Þeir standa sig vel fyrir norðan og því ber að fagna. Já, það hefur verið okkur dýrkeypt í gegnum tíðina að hafa hvorki átt ráðherra hér á Suðurnesjum né harðsnúna þingmenn sem vinna vel saman. Kannski eru ráðamenn á Suðurnesjum fjórðungsdrættingar á við Norðanmenn enda fór enginn til að taka peninga úr banka hér þegar mikil kvóti fór í einu lagi norður á Akureyri.
Sturlaugur Ólafsson
Viðbyggingastefna FS.
Nú í haust á að ljúka 4. viðbyggingu við FS. Þriðja útlitið lítur dagsins ljós því ekki er skipt við sömu hönnuði. Höfundarréttur að teikningum gengur kaupum og sölum, allt er falt fyrir rétta verðið. Gera á miklar breytingar á elsta hluta byggingarinnar. Já, það ætlar lengi að loða við þetta svæði að hugsa smátt. Skyldi þetta vera frá beitninga-skúratímabilinu? Þetta bjargast fyrir horn í nokkur ár. Innan fárra ára þarf meira húsnæði. Húsnæðið er þegar mjög óhentugt eins og nærri má geta með sífelldum viðbyggingum og dýrum breytingum sem ekki hafa alltaf verið hugsaðar til enda eins og sést á því t.d. að byggingadeildin flutti úr 300 ferm. í 240 ferm. árið 1992 og er það nokkuð spaugilegt.
Ljóst er að mynda verður skýra stefnu í byggingamálum framhaldsskóla á Suðurnesjum. Búið er að þröngva FS byggingunni upp að íþróttahúsinu, þarna er öllu farið að ægja saman og bílastæði jafn mörg og fylgdu fyrstu byggingu 1972. svo eitthvað hlýtur að láta undan. Eitthvað hefur þurft að hagræða bygginga-og brunamálareglugerð til að koma þessu heim og saman.
Ég hef fulla samúð með húseigendum í nágrenni við FS enda eiga þeir í erfiðleikum með að komast leiðar sinnar. Nemendur eru sektaðir þegar gert er átak í ringulreiðinni.
Meistarakerfið víkur...
Nú í haust á að hefjast nýtt grunnnám fyrir byggingagreinar. Samkvæmt skipun frá Menntamálaráðuneyti átti þetta að byrja í fyrra en FS fékk frest til að byrja nú í haust.
Mun þetta lengja viðveru nema um nokkrar annir í FS og tveir til þrír hópar þurfa að vera samtímis í byggingadeildinni. Þeir sem til þekkja gera sér grein fyrir því að það rými sem nú er til umráða er allt of lítið til að mæta þessari breytingu.
Þannig er að nemi sem innritast í byggingagrein tekur fyrstu önn í blönduðu námi sem samanstendur af trésmíði, múrverki, málun, pípulögn, dúklögn og veggfóðrun. Síðan velur nemi sér grein eftir fyrstu önn. Þá verður sú breyting að nemendur læra iðngreinina að mestu í skóla með starfsþjálfun hjá fyrirtæki í greininni. Húsasmíði er nokkuð fjölmenn og ljóst að nægur nemendafjöldi er til að ljúka sveinsprófi frá FS í þeirri grein. Í fámennari greinum munu nemar sækja skóla á höfuðborgarsvæðinu. Til að verða við þessari nýskipan þarf rými og húsnæðið þarf að vera samfellt til að nýta tíma og mannafla. Hér duga engar hókus pókus aðferðir því betra er að sleppa þessu námi en standa illa að því. Ég mæli með skoðunarferð til Akureyrar ef menn vilja kynna sér hvernig vel er staðið að framhaldsskólanum. Sem dæmi er aðstaðan sem byggingadeild FS býr við ¼ af aðstöðu Verkmenntaskóla Akureyrar og okkur er ætlað að kenna eftir sömu námsskrá á álíka fjölmennu svæði. Þeir standa sig vel fyrir norðan og því ber að fagna. Já, það hefur verið okkur dýrkeypt í gegnum tíðina að hafa hvorki átt ráðherra hér á Suðurnesjum né harðsnúna þingmenn sem vinna vel saman. Kannski eru ráðamenn á Suðurnesjum fjórðungsdrættingar á við Norðanmenn enda fór enginn til að taka peninga úr banka hér þegar mikil kvóti fór í einu lagi norður á Akureyri.
Sturlaugur Ólafsson
