Eru brestir í samstarfinu?

Kæru bæjarfulltrúar á Suðurnesjum!

Samstarf sveitarfélaga á Suðurnesjum hefur til margra ára þótt vera mjög til fyrirmyndar. Forverar ykkar í bæjar- og sveitarstjórnum hér á Suðurnesjum sýndu mikið frumkvæði og framsýni þegar samstarfsverkefni urðu að veruleika hvert af öðru. Sum eingöngu í samstarfi sveitarfélaganna og önnur með ríkinu og/eða varnarliðinu. Undantekningalaust er hægt að fullyrða að samstarfið hefur skilað miklum árangri fyrir okkur íbúana og ekki síður rekstur sveitarfélaganna. Samstarfið hefur byggst á jafnræðisgrundvelli og greiðslur til sameiginlega rekinna stofnana og fyrirtækja hafa miðast við íbúafjölda hvers sveitarfélags og þannig hafa allir verið að greiða hlutfallslega jafnt.

En hvað er að gerast í okkar fyrirmyndarsamfélagi? Ég held að það fari ekki fram hjá neinum sem fylgist með bæjarstjórnarmálum hér á Suðurnesjum að einhvers konar innbyrgðis átök hafa verið að eiga sér stað. Þetta hefur m.a. opinberast í mismunandi sjónarmiðum vegna sölu hluta í Hitaveitunni og stofnun Suðurlinda í kjölfarið. Margir halda því fram að stofnun Suðurlinda sé einhvers konar ímynduð varnaraðgerð vegna átakanna innan Hitaveitunar og að hugmyndin sé runnin undan rifjum Hafnfirðinga. Einnig heyrist í umræðunni að Reykjanesbær sýni stundum of mikinn yfirgang og ráðríki á sumum sviðum og jafnvel hafa þær raddir heyrst að stóra bæjarfélagið þurfi bara ekkert á þeim minni að halda.

Sundurlindi meðal bæjarstjórna á Suðurnesjum hefur mjög skaðleg áhrif og er mikið áhyggjuefni ef rétt reynist. Samkeppni mun enn aukast milli landshluta um íbúaþróun, menntunarmöguleika, atvinnusköpun o.m.fl. og bæjarfélögin á Suðurnesjum þurfa að standa þétt saman í þeirri samkeppni. Ekki að láta Hafnfirðinga eða aðra rugla sig í ríminu.

Tækifæri opnast með breytingum
Undanfarin ár hafa orðið breytingar á svæðinu sem hafa haft mikil áhrif í atvinnulegu tilliti. Sjávarútvegur hefur dregist saman og herinn er farinn. Ég er þeirrar skoðunar að ef áfram heldur sem horfir, muni þeim stöðum á landinu fækka enn frekar þar sem sjávarútvegur verður uppistaða atvinnulífs. Eins og nú horfir hér á Suðurnesjum á Grindavík hvað besta möguleika í þeirri samkeppni.

Þrátt fyrir allt er margt gott að gerast. Eftir brottför hersins hefur Þróunarfélagið að mínu mati verið að vinna frábært verk á gamla varnarsvæðinu hvað sem líður deilum um sölu eigna þar. Öll bæjarfélögin munu til framtíðar njóta góðs af þeirri uppbyggingu sem þar fer fram. Álver í Helguvík mun einnig hafa víðtæk áhrif í öllum bæjarfélögunum á svæðinu. Alþjóðaflugvöllurinn í landi Sandgerðisbæjar hefur mikið aðdráttarafl fyrir margvíslega starfsemi og bæði innlend og erlend fyrirtæki horfa mjög til Suðurnesja varðandi staðsetningu á svokölluðum netþjónabúum. Ferðaþjónusta á Suðurnesjum hefur verið vaxandi en þar er Bláa lónið í algjöru forystuhlutverki. Svæðið hefur upp á margt að bjóða í þessari atvinnugrein og ég tel að bæjafélögin og félagasamtök eigi að stilla saman strengi sína í þessu máli með mun markvissari hætti en nú er gert.

Framtíðin byggir á raforku
Ef við horfum til framtíðar hvað varðar íbúa- og atvinnuþróun hér á Suðurnesjum þá er alveg ljóst að öflugt samstarf bæjarfélaganna er og verður nauðsynlegt fyrir svæðið og það er ein af frumskyldum bæjarstjórna í nútíð og framtið að standa vörð um öfluga liðsheild. Á komandi árum mun atvinnustarfsemi á svæðinu byggjast í auknu mæli á því að nægileg raforka verði til staðar og að bæjarfélögin tryggi að flutningsleiðir raforku verði í samræmi við þarfir. Þetta er stór liður í því að bæjarfélögin sameiginlega tryggi samkeppnishæfni svæðisins.

Tryggar flutningsleiðir raforku eru okkur jafn nauðsynlegar og þjóðvegirnir. Engin bæjarstjórn mundi láta sér detta í hug að stofna félag sem bannaði öðrum en viðkomandi bæjarbúum að nota vegi innan bæjarfélagsins. Bæjarfélögin hafa staðið þétt saman í baráttu fyrir betri samgöngum sem er hið besta mál. Tvöföldun Reykjanesbrautar að stórum hluta er nú innan seilingar og flýta þarf framkvæmdum við lagningu og frágang Suðurstrandarvegar og Ósabotnavegar. Það er mikið öryggismál að fá þessa vegi í lag og ekki síður skapa þeir aukna samkeppnishæfni í ferðaþjónustu og fleiri atvinnugreinum.

Að endingu ágætu bæjarfulltrúar!
Við getum alltaf búist við því að einhver innbyrgðis samkeppni verði til staðar milli bæjarfélaga á svæðinu og það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt. Slík samkeppni má þó ekki gerast með þeim hætti að einstök bæjarfélög byggi múra og girðingar sem til lengri tíma litið mundu bitna á öllu svæðinu. Ég er ekki viss um að Hitaveitan hefði orðið að veruleika ef hreppsnefndarmenn í Grindavík hefðu á þeim tíma stofnað félag sem hefði haft það markmið að orkan í Svartsengi yrði eingöngu notuð í Grindavík. Við erum jú öll í sama liðinu þegar horft er til framfara á Suðurnesjum.

Hugmyndir um frekari sameiningu sveitarfélaga á Suðurnesjum hafa lengi verið til umræðu og má vissulega færa fyrir því sterk rök að í einu sveitarfélagi yrði svæðið mjög öflugt.

Tillfinningarleg rök hafa hins vegar ráðið miklu um hvað sameiningarhugmyndir hafa átt erfitt uppdráttar. Á árunum milli 1970 og 1980 var mikið unnið að því að efla samstarf sveitarfélaganna hér á Suðurnesjum. Á því tímabili voru m.a. Hitaveitan, Fjölbrautarskólinn, SSS og Sorpeyðingarstöðin stofnsett. Rafveiturnar voru sameinaðar inn í Hitaveituna árið 1985. Margt af því framsýna og dugmikla bæjar- og sveitarstjórnarfólki sem þá réð ríkjum er enn í fullu fjöri og mér finndist vel til fallið að öll bæjarfélögin stæðu að veglegu kaffiboði fyrir þetta fólk sem sannarlega gerði sér grein fyrir samtakamættinum.

Munið að sterk liðsheild er forsenda framfara.

Ykkar einlægur,
Jón Norðfjörð, fyrrverandi framkvæmdastjóri